کتاب رباعیات حکیم عمر خیام نیشابوری

غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم نیشابوری موسوم به خیام  از بزرگ‌ترین و مشهورترین شعرای تاریخ ایران بعد از اسلام است که معروفیت وی مرزها را در نوردیده و در سرتاسر گیتی به عنوان شاعری خردگرا شناخته شده است. شهرت فعلی خیام بیش‌تر به سبب اشعار زیبا و عرفانی است که از وی برجای مانده و بیش‌تر در قالب رباعی و به صورت دو بیتی‌هایی ساده و کوتاه است که به دور از هرگونه فضل‌فروشی و تلاش برای لفاظی، عمیق‌ترین اندیشه‌ها و معانی فلسفی متفکری بزرگ و وارسته را در مقابل اسرار عظیم آفرینش به تصویر کشیده است. مضمون عمده‌ی اشعار منسوب به خیام همچون عقاید فلسفی وی توجه به مرگ و فنا، شک و حیرت، افسوس از گذر عمر و… است. رباعیات خیام در قرن نوزدهم توسط ادوارد فیتز جرالد شاعر بزرگ انگلیسی و در نهایت هنرمندی به زبان انگلیسی ترجمه شد و مورد استقبال شدید محافل علمی و ادبی اروپا قرار گرفت به صورتی که رباعیات خیام در مدتی کوتاه به زبان‌های ایتالیایی، روسی، فرانسوی، آلمانی، عربی، ترکی و ارمنی و اسپانیایی نیز ترجمه شد و این دانشمند ایرانی شهرتی جهانی یافت.