کتاب خاطراتی هنوز سبز

قتل ابوالحسن خانعلی، دبیر دبیرستان جامی تهران، به دست سرگرد شهرستانی رئیس یکی از کلانتری‌های تهران (‌‌۱۲‌‌اردیبهشت‌۱۳۴۰)، که اعتصاب و اعتراض معلّمان تهران را به خشونت کشید، نتیجه‌اش سقوط کابینه‌ی شریف امامی و برکناری جهانشاه صالح و روی کار آمدن دولت علی امینی و وزارت محمّد درخشش در وزارت فرهنگ شد. تاریخ می‌گوید درست صبح همان روزی که قرار بود اعتصاب انجام شود، دکتر جهانشاه صالح، وزیر فرهنگ کابینه‌ی شریف امامی، لایحه‌ای را به مجلس تقدیم کرد که طبق آن حداقل حقوق معلّمان پنج هزار ریال تعیین شده بود. معلّمان این لایحه را برای تقاضای خود کافی نمی‌دانستند و تصمیم به اعتصاب از روز دوازدهم آن ماه قبلا به اطّلاع ناراضیان رسیده بود. اعتصابیون قصد داشتند به مجلس بروند و با هیأت رئیسه‌ی مجلس دیدار و تقاضای خود را مطرح کنند. در میدان بهارستان بر اثر تیراندازی، ابوالحسن خانعلی به قتل رسید و سه تن مجروح شدند. آن روز اعتصاب و اعتراض آرام معلّمان، که از سوی رجال سیاسی دامن زده می‌شد، دستاویزی بود تا به واسطه‌ی آن شریف امامی را از منصب نخست‌‌‌وزیری فرو کشد و دولتی صددرصد طرفدار آمریکا توسط دکتر علی امینی روی کار آید؛ همان اعتصابی که صمد نیز مأموریت سازمان‌دهی آن در محلّ مأموریت خود، آذرشهر، را داشت و دیگر معلّمان آذربایجان را به این کار تشویق می‌کرد، و پس از به دست آمدن نتیجه‌ی نامطلوب آن گفته بود: «‌‌… ولی خوب، همین قدر که نشان دادیم می‌توانیم و قادر هستیم که چنین اعتصاب بزرگی راه بیندازیم و دولت را ساقط کنیم، خود بزرگ‌ترین درس بود.» نتیجه‌ی کار آن گونه که مردان سیاسی می‌خواستند شد: سقوط کابینه‌ی شریف امامی و جهانشاه صالح و، روی کار آمدن دولت امینی و وزارت محمّد درخشش در وزارت فرهنگ، و اضافه شدن مبلغی ناچیز به حقوق معلمان. همین.