کتاب چین و ژاپن

پر مخاطب ترین سفرنامه کازانتزاکیس تاکنون «چین و ژاپن» بوده است: حاصل سفرش به عنوان خبرنگار مخصوص آکروپولیس؛ روزنامه ای آتنی در سال ١٩٣٥ (٢٢ فوریه- ٦ مه). البته کتاب از سه بخش تشکیل شده است: بخش اول: ژاپن-١٩٣٥؛ بخش دوم: چین-١٩٣٥ و بخش سوم با عنوان «بیست سال بعد» که شامل آخرین نوشته های او درباره کتابی است که می خواست درباره چین بنویسد. این یادداشت ها مفصلا توسط همسرش که در سفر دوم همراه او بوده، حاشیه نویسی شده است. سفر اودیسه وار این «قلب دربه در» به «شرق بهشت» در ٥٢ سالگی، یعنی در سنین پختگی اش صورت گرفته است، زمانی که کازانتزاکیس عمده تلاطمات روحی و فکری را از سر گذرانده است، یعنی سال هایی که او با پشت سر گذاشتن ملی گرایی اشراف سالارانه در گام نخست و سوسیالیسم آرمانشهری در گام دوم، به مرحله «انسان گرایی جهانی و عروج روحانی» رسیده است و به همین خاطر از ارتفاعی قابل توجه به خاور دور و مردمانش می نگرد. اما این امر سبب نمی شود که روحیه شدیدا حساس و رمانتیکش در مواجهه با آدم ها و فرهنگ ها متاثر نشود و در بازگویی مشاهدات و تجربیات، بیان سراسر احساساتی و پرشورش را کنار بگذارد. به وقت بازگشت از سفر ژاپن و چین، برای م. رنود دو ژورنال نوشت: «چشمانم هنوز آکنده از شرق است و قلبم تکه تکه می شود. اکنون همه چیز در اروپا در نظرم بی روح است، بی مزه، بی بو، ناچیز و غم انگیز. بسیاری چیزهای زیبا در ژاپن دیدم و بسیاری کسان عمیق و انسان در چین.»