کتاب ایرانیان از نگاه آمریکاییان

آمریکا از دیرباز برای بسیاری از ایرانیان نشانه ای از دنیای جدید بوده و هر دو ملت نه در چهل سال گذشته بلکه از مدت های پیش و در زمان حکمرانی شاهان قاجار، نسبت به اخبار و مطالب همدیگر واکنش نشان می دادند.اگر شاه عباس صفوی برای مقابله با پرتغالی ها و عثمانی ها، دست اتحاد به سوی بریتانیی ها دراز کرد و فتحعلی شاه قاجار برای مقابله با روس ها، فرانسوی ها را نیروی سوم می دانست، اما میرزا تقی خان امیرکبیر، صدراعظم اصلاحگر ناصرالدین شاه، آمریکا را در این قامت می دید. دوره صدارت امیرکبیر چندان کوتاه بود که نتوانست آمریکا را به عنوان نیروی سوم در مقابله با روس و انگلیس وارد عرصه سیاست خارجی ایران کند. اگر امیر در حمام فین کاشان به تیغ استبداد از پای درآمد، رئیس جمهور همعصر او، آبراهام لینکلن، هم به گلوله یک نژادپرست به قتل رسید. گرچه امیر نتوانست پای آمریکایی ها را به عرصه سیاست خارجی ایران باز کند، اما در همان دوره ناصری روابط دو کشور برقرار شد. کتاب «ایرانیان از نگاه آمریکاییان» شامل گزیده هایی از جراید ایالات متحده در فاصله زمانی 1848 تا 1926 است که ریز یا درشت به ایران پرداخته و رویدادهای مرتبط با آن را مخابره و تفسیر کرده اند. بخشی از این نگاه حاصل گفته های ایرانیانی است که به آمریکا سفر کرده یا در آنجا مقیم شده بودند. این افراد از رده رجال یا طبقات بالای اجتماع بوده و تمامی جامعه ایران را نمایندگی نمی کرده اند. با همه این احوال آنچه از گفته های این افراد برداشت می شود، این است که ایران به آمریکا همچون یک فرصت می نگریسته است؛ فرصت رها شدن از نظام قدیم بین الملل در حوزه های سیاست، اقتصاد و فرهنگ. علیرضا ساعتچیان، گردآورنده و مترجم این کتاب با جستجو در آرشیو مطبوعات سایت کتابخانه کنگره آمریکا و گزینش مطالب مربوط ایران عصر قاجاری ترجمه آنها را انجام داده است.