کتاب بوطیقای قصه در غزلیات شمس

بوطیقا معرب واژۀ پویتیک است. اصطلاح پویتیک از واژۀ یونانی “Poetikos” به معنای شناخت ساختار ادبی آمده است که تبارش به “poesis” به معنای ساختن می رسد و معنای خاص آن ساختن زیبایی شناسیک است. در این نوشتار معنای مورد نظر از بوطیقا یعنی بررسی و شناخت ساختار ادبی آثار روایی.در این پژوهش قصه مفهوم وسیعی دارد. به این ترتیب که هر نوع روایتی، به عنوان قصه درنظر گرفته شده است؛ مشروط بر اینکه دربردارندۀ سه بخش اصلی، یعنی مقدمه (وضعیت آغازین)، میانه (حادثه یا حوادث اصلی) و نتیجه (پیامد رخدادها) باشد؛ افزون بر آن در چارچوبی که برای قصه ذکر شده است، جای بگیرد و دو عامل زمان و علیت نیز در آن لحاظ شده باشد. این روایت، خواه قصه ای معروف و خواه داستانی مربوط به «مولانا» یا دیگران و خواه خاطره یا مشاهده ای عرفانی باشد، قصه است؛ حتی مناظره هایی که میان شخصیت های انسانی یا غیر انسانی روی می دهد و به نتیجه ای منجر می شود، از این دیدگاه به عنوان قصه در نظر گرفته شده اند. با این پیش فرض، نویسنده نخست به موضوع «ادبیات داستانی و قصه» و «مولانا و قصه» می پردازد. او قصه های «غزلیات شمس» را از لحاظ موقعیت در ساختار غزل و از جهت رابطه با واقعیت دسته بندی می کند، هدف «مولانا» از قصه پردازی در غزل را شرح می دهد و سرانجام مینی مالیسم در قصه های «غزلیات شمس» را نشان می دهد. سپس با اتکاء به این مباحث، بوطیقای ساختار یا ریخت شناسی و بوطیقای شخصیت در قصه های «غزلیات شمس» را بررسی می کند. دو فصل پایانی کتاب نیز به «زاویه دید» و «صحنه و درون مایه» در قصه های «غزلیات شمس» می پردازند.