کتاب ترجمه شرح و تحلیل علویات دیوان سید حمیری

علی (ع) شخصیتی است استثنایی و بی‌نظیر که منحصر به یک گروه یا عقیده و مرام خاصی نیست. از نخستین روزهای طلوع پرفروغ اسلام تاکنون، پیروان ادیان و مذاهب گوناگون و حتی کسانی که از مذهب خاصی پیروی نمی‌کنند، مجذوب ابعاد و شخصیت والای ایشان شده‌اند و هر یک درباره‌ی ‌جنبه‌ای از جنبه‌های زندگی پربار ایشان به اظهار نظر پرداخته‌اند. ادیبان و شاعران نیز از این امر مستثنی نبوده اند و هر یک به فراخور دانش، استعداد، گرایش و ذوق ‌خویش در توصیف ایشان قلم زده‌اند و شعر سروده‌اند. ما در این تحقیق با سراینده‌ای آشنا خواهیم شد که رسالت عظیم هنر شعر و عمق تأثر آن را در دلها یافت و امام علی (ع) را الگو و اسوه خویش قرار داد و با الهام از روح انقلابی علی (ع) از ذلت و خواری رها شد و در آسمان عزت نفس به پرواز در آمد. او چون دیگر شاعران شیعی، «منصور نمری»، «دعبل خزاعی»، «ابن رومی» و… مرگ سرخ را بر زندگی زیر سلطه‌جباران و فرعونیان ترجیح داد و با تیغ برّان شعر خویش از مظلومیت علی (ع) و خاندان پاکش دفاع نمود. این شاعر نامور کسی جز «سید حمیری» نیست. جز اندک ابیات او که در سوگ برادرش و یا در مدح برخی از بنی عباس که در آغاز شورش مردم علیه بنی امیه سروده است، بقیه سروده‌های او هدفی مقدس را دنبال می‌کند که همان اثبات حقانیت علی و اهل بیت ایشان‌ـ علیهم السلام‌ـ است. او تنها شاعر نبود، بلکه محدثی بود که به نشر احادیث نورانی می‌پرداخت و با شعر هدفدار خویش به انتشار فضایل و مناقب امام علی(ع) نور بیشتری می‌بخشید و فرات فضیلتها را تا بستر فرداها گسترش می‌داد و در این سیر و سلوک روحانی به ملامت هیچ ملامتگری اعتنا نمی‌کرد. علاقه او به آل علی باعث شد که برخی از نویسندگان، تهمت‌های ناروایی به وی وارد نمایند که به دور از عقل و منطق است. او از چنان شهرتی برخوردار بود که اگر سروده‌ای در موضوع ولایت پیدا می‌شد و شاعر آن معلوم نبود از پشتوانه شهرت او استفاده می‌کردند و آن را به سید حمیری نسبت می‌دادند. وی از تمامی ظرفیت های زبانی و آوایی برای بیان مناقب و فضایل علی (ع) استفاده نموده است. او حتی از بحر «منسرح» و «سریع» که مهجورترین بحر در نزد شاعران جاهلی و اسلامی است، برای نشر فضایل علی (ع) به‌کار گرفته است. وی احساسات و افکارش را در عناصر لغوی ذوب می نماید و هوشمندانه و هنرمندانه حروف و آواها را به خدمت می گیرد، مثلا آنگاه که نادیده گرفتن پیمان غدیر از جانب برخی، قلب وی را به درد می آورد، برای بیان حزن و اندوه خویش از حروف «مدّ» و از بحرهایی نظیر بحر «وافر» که با حزن و اندوه تناسب دارد استفاده می‌نماید.