کتاب تقی ارانی دانشمندی در برلین

روایتی از زندگی و زمانۀ تقی ارانی. کتاب «تقی ارانی دانشمندی در برلین»، با عنوان اصلی Taghi Erani, a Polymath in Interwar Berlin: Fundamental Science, Psychology, Orientalism, and Political Philosophy، داستان زندگی پر از فراز و نشیب تقی ارانی، روشنفکر مارکسیست، مبارز سیاسی و شیمیدان ایرانی، را در متن زمانه‌ای که ارانی در آن زیست و پرورش یافت روایت می‌کند.
تقی ارانی را بیش از هرچیز با فعالیت‌های سیاسی‌اش و به‌ویژه نقش و حضور مؤثرش در گروه معروف به «پنجاه و سه نفر» و نیز با مجلۀ «دنیا»، که ارانی آن را با همکاری و همراهی ایرج اسکندی و بزرگ علوی منتشر می‌کرد، می‌شناسند. همچنین معروف است که یکی از الگوهای بزرگ علوی در خلق شخصیت استاد ماکان در رمان معروف «چشمهایش»، تقی ارانی بوده است.
یونس جلالی در کتاب «تقی ارانی دانشمندی در برلین» زندگی تقی ارانی را در سا‌ل‌هایی که او در برلین درس می‌خواند و ساختار اندیشه‌ها و عقایدش شکل می‌گرفت و نیز در سال‌هایی که در تهران به کار و فعالیت سیاسی و روشنفکری مشغول بود و دورانی که با دیگر اعضای گروه «پنجاه و سه نفر» دستگیر و در زندان قصر زندانی شد و همان‌جا درگذشت یا به‌روایتی با سمی که مأموران زندان به او خوراندند به قتل رسید، روایت می‌کند.