کتاب دختری از ایران

ستّاره فرمانفرماییان در سال ۱۲۹۹ در شیراز متولد شد. او مادر مددکاری اجتماعی ایران، فرزند عبدالحسین میرزا فرمانفرما از شاهزادگان و شخصیت‌های با نفوذ قاجار بود. او اولین دانشجوی ایرانی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی بود که در آنجا لیسانس جامعه‌شناسی گرفت و برای گرفتن فوق‌لیسانس در مددکاری اجتماعی به ستّاره فرمانفرماییان در سال ۱۲۹۹ در شیراز متولد شد. او مادر مددکاری اجتماعی ایران، فرزند عبدالحسین میرزا فرمانفرما از شاهزادگان و شخصیت‌های با نفوذ قاجار بود. او اولین دانشجوی ایرانی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی بود که در آنجا لیسانس جامعه‌شناسی گرفت و برای گرفتن فوق‌لیسانس در مددکاری اجتماعی به دانشگاه شیکاگو رفت. او در سال ۱۳۳۷ مدرسۀ عالی مددکاری اجتماعی تهران را تأسیس کرد. دانشگاه هاروارد نام ستاره فرمانفرماییان را به‌عنوان یکی از زنان پیشرو در علم مددکاری در لیست زنان تأثیرگذار تاریخ آمریکا قرار داده است. او خاطرات زندگی و کار حرفه‌ای خود را در کتابی با عنوان دختری از ایران منتشر کرد که این کتاب در ایران بارها تجدید چاپ شد. ستّاره فرمانفرماییان فرزند عبدالحسین میرزا فرمانفرما و از فعالان اجتماعی ایران و از شخصیت‌های برجستۀ بین‌المللی است و سال‌ها ریاست سازمان مددکاری اجتماعی ایران را در دورۀ پهلوی بر عهده داشت. ستّاره فرمانفرماییان تا سنین نوجوانی در ایران تحصیل کرد و پس از فوت پدر و با اجازۀ برادر و مادر خود برای ادامۀ تحصیل راهی آمریکا شد. در آنجا به تحصیل در رشتۀ جامعه‌شناسی روی آورد و پس از پایان تحصیلات در همان‌جا ماند. سپس با یک دانشجوی هندی ازدواج کرد و آن‌ها دارای فرزندی به نام میترا شدند. (در زبان پهلوی به معنای مهر است) ولی به علّت نیافتن شغل برای شوهرش در آمریکا وی به هند بازگشت و پس از مدّتی از ستاره جدا شد و این اوّلین و آخرین ازدواج ستاره بود. ستّاره فرمانفرماییان کلا مدّت ده سال در آمریکا ماند و سپس به ایران بازگشت و توانست با کمک عدّه‌ای از درباریان و خانواده خود موسسه را در ایران تأسیس کند. از فعالیت‌های موسسه آن‌ها تربیت مددکاران و فرستادن آن‌ها به خارج از کشور برای ادامۀ تحصیل٫ تأسیس خانه‌های سالمندان و دیگر مراکز بهزیستی در ایران بود. وی درراه احقاق حقوق زنان ایرانی بسیار تلاش نمود و حتی ملاقاتی نیز با محمدرضا پهلوی داشت. تصویب «لایحه ملی تنظیم خانواده» با تلاش او ممکن شد. از دیگر اقدامات ماندگار او تأسیس «مراکز رفاه» در محلّه‌های فقیرنشین تهران و حاشیۀ تهران بود که به کودکان و خانواده‌ها کمک می‌کردند. او همچنین اوّلین کسی است که سیستم آموزشی در مهدکودک‌ها در ایران را بر اساس اصول تربیتی مدرن تغییر و تحوّل داد. «مدرسۀ عالی مددکاری اجتماعی» بعد از چند سال فعالیت با مجوز وزارت علوم به دانشگاه ارتقا یافت و از طریق کنکور سراسری در دو مقطع لیسانس و فوق‌لیسانس دانشجو جذب می‌کرد. این مدرسه و شاگردان ستاره فرمانفرماییان خدمات اجتماعی و حمایتی بسیاری را در پرورشگاه‌ها، محله‌های فقیرنشین، مدارس، زایشگاه‌ها و درمانگاه‌ها تعریف و اجرایی کردند. شاگردان فرمانفرماییان با نظارت او در محلۀ روسپی‌خانه‌های تهران درمانگاه و محل‌های ویژه‌ای برای ارائۀ خدمات بهداشتی و درمانی به زنان روسپی راه‌اندازی کرده بودند و در آتش‌سوزی بزرگ این محله در دهۀ چهل، در مهار آتش به مأموران آتش‌نشانی کمک کردند. ستّاره فرمانفرماییان در سال‌های دهۀ ۵۰ و ۶۰ میلادی، به دعوت سازمان ملل متحد، برای اجرای طرح‌های مددکاری اجتماعی در خاورمیانه به عراق و پس‌ازآن به مصر، سوریه و لبنان سفر کرده بود. دانشگاه هاروارد نام ستاره فرمانفرماییان را به‌عنوان یکی از زنان پیشرو در علم مددکاری در لیست «زنان تأثیرگذار تاریخ آمریکا» قرار داده است. او خاطرات زندگی و کار حرفه‌ای خود را در این کتاب با عنوان «دختری از ایران» به رشته تحریر درآورده است. ستّاره فرمانفرماییان روز چهارشنبه سوم خرداد ۱۳۹۱ هجری شمسی مطابق با ۲۳ می سال ۲۰۱۲ میلادی، در لس‌آنجلس و در سن ۹۱ سالگی درگذشت.