ردیف دوره ی عالی استاد علی اکبر خان شهنازی

مجموعه‌ی حاضر از روی نوار تار استاد علی‌اکبر شهنازی نوشته شده است، همانگونه که در مقدمه‌ی کتاب ردیف میرزاحسینقلی یادآور شدم، با توجه به شیوه‌ی نوازندگی استاد شهنازی -استفاده از تکنیک‌های پیچیده در تار و سوال و جواب‌ های مختلف در جمله‌سازی‌ها و وجود جملات رابط بین فیگورهای مشابه با پرش‌های متعدد از بم به زیر و بالعکس که با بهره‌گیری از تمام امکانات ساز به ریزه‌کاری‌های زیبایی آرسته است – سعی شده در نگارش این مجموعه دقت بیشتری به عمل آید. خود ایشان از این رپرتوار به عنوان دوره‌ی عالی تار یاد می‌کردند و شاگردانی که مرحله آموزش ردیف میرزاحسینقلی را طی می‌نمودند به کلاس دوره‌ی عالی راه می‌یافتند. با این توصیف ردیف دوره‌ی عالی استاد شهنازی نسبت به امکانات اجرایی ردیف‌های کلاسیک موجود (ردیف میرزاعبدالله و ردیف میرزاحسینقلی و ردیف تار نی‌داوود) از آزادی بیشتری در شکل‌گیری انگاره‌ها و فیگورهای از پیش تعیین شده برخوردار است، علاوه بر پیش‌درآمدها و چهارمضراب‌ها و رنگ‌های متنوع در ردیف عالی استاد شهنازی که تفاوت‌های بارزی با ردیف‌های طرح شده در این مجموعه دارد، حضور گوشه‌هایی خاص برای مایه‌گردانی از دستگاهی به دستگاه یا آوازی دیگر حالتی ویژه به این ردیف بخشیده است. از این‌رو بررسی ما بر محور تغییراتی قرار می‌گیرد که از این امکانات آزادی بیان در شکل‌گیری ردیف بهره جسته است.