روایت یک فروپاشی

“روایت یک فروپاشی” اثری است به قلم “رسول رئیس جعفری” و با مقدمه “فرشاد مومنی” که در آن “بن‌بست نظام سلطنتی از نگاه کارگزاران اقتصادی آن” را تشریح می‌نماید.”رسول رئیس جعفری” در این اثر موارد مختلفی را از نظر می‌گذراند که درآمد نفتی یکی از آنهاست. در دوران پهلوی، درآمد نفت به طور مستقیم به دولت تعلق داشت و در ایران، شرکت‌های دولتی به‌شدت توسعه یافتند. بسیار مهم بود که نهادهای این چنینی در نهایت به درستی سازماندهی شوند و توسعه منابع انسانی در اولویت قرار گیرد. آنها اما این کار صورت نگرفت و نه فقط منابع انسانی، بلکه حسابداری و به ویژه پردازش دچار مشکل بود. در رفت و آمد اعضای این نهادها، معاملات صورت می‌گرفت و هیچ رقابت و مناقصه‌ای برای انتخاب بهترین متقاضی در کار نبود. شرکت‌های مختلف از آمریکا، انگلستان و شوروی، هر کدام در بخشی دخالت می‌کردند و هیچ صراحت سیاسی و صحیحی وجود نداشت. نویسنده اظهار می‌دارد که برنامه‌ریزی توسط سازمان برنامه و بودجه صورت می‎گرفت اما اجرا و تصمیمات نهایی برعهده‌ی این نهاد نبود. تمام این موارد نشانگر “بن‌بست نظام سلطنتی از نگاه کارگزاران اقتصادی آن” است. “رسول رئیس جعفری” اشاره می‎کند که فقط ایران درگیر چنین چالش‌هایی نبود، اما با سرازیر شدن پول نفت در کشور و عدم برنامه‌ریزی صحیح برای نحوه‌ی خرج کردن آن، اوضاع از دست دولتمردان خارج شد. نکته‌ی واضحی که در این میان نادیده گرفت شد و در “روایت یک فروپاشی” به آن پرداخته می‎شود، این است که پول هرگز به تنهایی برای پیشبرد پیشرفت اقتصادی کافی نبوده و نخواهد بود. آنچه دولت از آن غافل ماند، این بود که باید در کنار رشد درآمدی که از خارج به خصوص درآمد نفتی حاصل می‌شد، توسعه سازمانی نیز بدهد. کشور باید از نظر پرسنل، آموزش کارگران ماهر و دیگر زیرساخت‌ها نیز توسعه پیدا می‌کرد که به این موارد توجه چندانی نمی‌شد.