کتاب ساختار ملودی در موسیقی ایرانی

“ساختار ملودی در موسیقی ایرانی” اثری است از دکتر “محمدرضا آزاده فر” که در آن جنبه‌های مختلف این هنر را مورد بررسی قرار می‌دهد. در موسیقی ایرانی سه فرم دستگاهی و یک فرم آوازی وجود دارد. فرم‌های ساز پیش‌درآمد، چهارمضراب و رنگ هستند. پیش‌درآمدتوسط استاد بزرگ تار، درویش خان اختراع شد و به عنوان مقدمه درآمد دستگاه طراحی شد. چهارمضراب قطعه‌ای تک‌نوازی است که بیشتر تمپویی سریع دارد و معمولا بر اساس ملودی بلافاصله ماقبلش ساخته می‌شود. سومین فرم ساز، رنگ است که یک قطعه رقص ساده است و معمولا در انتهای دستگاه نواخته می شود.دکتر “محمدرضا آزاده فر” در کتاب “ساختار ملودی در موسیقی ایرانی”، ویژگی‌هایی که موسیقی ایرانی را از سایر موسیقی‌های آسیای میانه متمایز می‌کند، نامبرده و تشریح کرده است. در موسیقی ایرانی ملودی‌ها روی یک رجیستری نسبتا باریک متمرکز شده‌اند و حرکت ملودیک با گام‌های پیوسته اتفاق می‌افتد. تاکید بر آهنگ، تقارن، و تکرار انگیزشی در گام‌های مختلف است و الگوهای ریتمیک ساده نگه داشته می‌شوند. در موسیقی ایرانی بخش‌های آوازی اغلب با تحریر تزئین می‌شوند و همچنین موسیقی ایرانی در فرهنگ خاورمیانه بی‌نظیر است.موسیقی کلاسیک ایرانی معمولا توسط گروه‌های کوچک با اندازه‌های متغیر اجرا می‌شود. این گروه ها معمولا شامل خواننده، یک یا دو ساز ملودیک همراه ( کمانچه، تار، سنتور، سه تار یا نای) و شاید یک ساز ریتمیک مانند تنبک یا دف است که اکنون کمیاب‌تر است. این سازها با وجود اینکه صداهای منحصر به فردی دارند، برای حفظ بافت مونوفونیک در این گروه در هم تنیده شده‌اند. دکتر “محمدرضا آزاده فر” در کتاب پیش رو که چیزی نزدیک دویست و هشتاد صفحه است، با مثال‌های فراوان “ساختار ملودی در موسیقی ایرانی” را توصیف می‌کند.