کتاب سال های گم شده

بدترین حالتی که می تواند برای رهبر حزبی افراطی رخ دهد هنگامی است که ناگزیر شود در دورانی دولت را در دست بگیرد که جنبش هنوز به پختگی لازم برای طبقه ای که او نماینده ی آن است نرسیده و زمینه برای اعمال قوانین و مقرراتی که سلطه ی آن طبقات خواستار آن است آماده نباشد. آنچه او می تواند انجام دهد به اراده اش بستگی ندارد بلکه وابسته به تضادهای طبقات مختلف، درجه ی میزان رشد شرایط زیست مادی، مناسبات تولیدی و ارتباطی است که میزان تضادهای طبقاتی مبتنی بر آن است. آنچه چنین رهبری می تواند انجام دهد و آنچه حزبش از او می طلبد، نه وابسته به او و نه وابسته به میزان رشد مبارزه ی طبقاتی و شرایط آن و نه وابسته به خواسته ها و اندیشه هایی است که تا آن زمان وجود داشته است. این ها خود کم وبیش ناشی از میزان تصادفی درجه ی تولید و موقعیت لحظه ای طبقات اجتماعی در مقابل یکدیگر نیست. بلکه وابسته به درک وسیع یا محدود و زمینه ی عمومی جنبش اجتماعی و سیاسی است. چنین رهبری اجبارا خود را در بحرانی لاینحل می یابد. آنچه او می تواند انجام دهد، بر ضد مجموعه اصول و رفتار گذشته و بر ضد منافع بلاواسطه ی حزبش است. در یک کلام او مجبور است نه حزب و طبقه ی خود، بلکه طبقه ای را نمایندگی کند که جنبش درست برای حاکمیتش به بلوغ رسیده است. او باید به خاطر منافع جنبش، درست منافع طبقه ی بیگانه ای را پیش برد و برای طبقه ی خود، با جمله پردازی، لفاظی و وعده و وعید چنین وانمود کند که منافع آن طبقه ی بیگانه منافع خود اوست. کسی که در چنین موقعیت نامناسبی قرار گیرد نجات ناپذیر است.