کتاب سرزمین گیلان

“الکساندر خودزکو (خوچکو) دانشمند ایران‌شناس لهستانی در این اثر، سرزمین گیلان را مقارن نیمه‌ی اول قرن نوزدهم مشاهده کرده و آگاهی خود را درباره‌ی این سرزمین به رشته‌ی تحریر درآورده است. آغاز این کتاب درباره‌ی وجه تسمیه، حد و مرزها و تقسیمات اداری ایالت گیلان (شامل کرگانرود، اسالم، گسکر، فومن، رشت، لاهیجان و رانکوه) است. در بخش دیگر کتاب به تاریخ گیلان بر اساس روایات مورخان اشارتی شده است. بخش سوم (چشم‌اندازهایی از سرزمین گیلان) به معرفی آبادی‌ها، رودخانه‌ها و راه‌ها اختصاص دارد. معرفی ساکنان گیلان (جمعیت، زبان، مذهب، قوای نظامی)، تولیدات طبیعی (پرورش نوغان، صید، کشت زیتون و روغن‌کشی)، تولیدات کارخانه‌ای، پول اوزان و مقادیر و تجارت مطالب بعدی کتاب هستند.