کتاب مستند علف

در سال ۱۹۲۴ (۱۳۰۳ هـ.ش.)، سه آمریکایی به نام های مریان سی. کوپر، ارنست بی. شودساک و مارگریت هریسون از مرز خرمشهر وارد خاک ایران می شوند تا کوچ طایفه ی بابااحمدی، شاخه ای از ایل بختیاری را فیلمبرداری کنند. این سه تن موفق به ساخت فیلمی به نام علف: تلاش قومی برای زیستن، می شوند که سند گران بهایی درباره ی یکی از کهن ترین فعالیت های بشری است. آن ها پس از بازگشت به آمریکا، چندین کتاب و مقاله با این موضوع چاپ می کنند؛ کوپر تجربیات ارزنده ی خود از کوچ را در کتابی جمع آوری می کند؛ شودساک که بعدها بینایی خود را از دست می دهد، یافته های گرانبهایش از کوچ را به صورت نوار صوتی به جا می گذارد و هریسون، در کتاب خاطرات زندگی اش، به تشریح رویدادهای کوچ و تعامل پرفایده اش با کوچروان می پردازد. کتاب حاضر، حاصل گردآوری مطالبی است که این سه تن درباره ی تجربیات خود از کوچ نوشته و گفته اند. میراث مشترک آن ها، فیلم علف- که اشاره به آن در هیچ تاریخ نگاری سینمای مستندی از قلم نمی افتد- بازنمایی باشکوهی از کوچ طایفه ی بابااحمدی است که برای ساخت آن با مشکلات دور از تصوری دست و پنجه نرم کرده اند؛ از یک سو، وسایل فیلمبرداری آن ها ابتدایی بود، فیلم خام کمی در اختیار داشتند، پول زیادی همراهشان نبود و غیر از تجربه های شودساک در تهیه ی فیلم خبری، هیچ کدام تا آن زمان فیلمی نساخته بودند. از سویی دیگر، با فرهنگ عشایر کوچرو کاملا غریبه بودند، زبان ایشان را نمی دانستند و از مدت زمان نفس گیر کوچ و مخاطرات و سختی های جانکاه آن بی اطلاع بودند. با وجود این، به کمک راهکارهایی که به کار گرفتند، مستندی ماندگار و باشکوه از نوعی زندگی به جای گذاشتند که اینک فراموش شده است. به راستی آن ها چگونه موفق شدند چنین فیلمی بسازند؟ کتاب مستند علف: سه روایت و یک مقدمه، توصیف روشنی از راهکارهایی است که این سه تن به کار برده اند. کتاب حاضر متنی کاربردی است که به سازندگان فیلم های مستند می آموزد چگونه ارتباط دوطرفه ای، متکی بر احترام و اعتماد، با مردم مورد نظر فیلم خود برقرار کنند تا بتوانند از همکاری آن ها بهره ببرند. این کتاب، با اتکا بر نوشته های سازندگان فیلم علف، نکات فراموش شده و مبهمی را برای پژوهشگران تاریخ سینمای مستند و به خصوص مستند مردم نگار آشکار می کند که در فیلم بازگو نمی شوند. گردآوری متون اینچنینی اطلاعات درخور توجهی را نیز برای دانشجویان و علاقه مندان قوم نگاری فراهم می کند که شیوه های فراموش شده ی زندگی اقوام دیرین را مطالعه می کنند.