کتاب نبرد جمل

اولین نبرد بزرگ میان دو گروه از مسلمانان، یکی از اولین لحظه‌های شوک‌آور تاریخ اسلام است که تبعاتش هیچ‌گاه پاک نشده است. جنگ جمل نبرد عجیبی بود؛ از سویی حضرت علی(ع) در مقام خلیفه و پیشوایی‌ست که در آن مقطع یعنی سال 36 هجری، از سوی اکثریت مسلمین خلیفه‌ی منتخب مردم بود و امیرالمومنین خوانده می‌شد و از سوی دیگر یکی از همسران پیامبر اسلام (ص) حضور داشت و دوتن از مهم‌ترین و وفادارترین صحابه‌ی پیامبر(ص) یعنی طلحه و زبیر. این مواجهه‌ی عجیب و دور از ذهن به جنگی منتهی شد که به‌واسطه‌ی شتر سرخ‌موی ام‌المومنین، «جمل» نام گرفت. جنگی که در روایت‌های مختلف سنی و شیعه 15 تا 25 هزار کشته برجای گذاشت و جمع بزرگی از بهترین اصحاب پیامبر در آن جان باختند و شدت فاجعه چنان بود که در روایت‌های بسیاری، حضرت علی(ع) ساعت‌ها پس‌از پایان جنگ، در میان کشته‌ها راه می‌رفت و می‌گریست. درباره‌ی این جنگ عجیب و سرنوشت‌ساز و چرایی آن، کتاب‌ها و روایت‌های بسیاری نوشته و نقل شده که کتاب «نبرد جمل» نوشته‌ی «شیخ مفید»، یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. شیخ مفید که سبقه‌ی تحقیق و تفحص و دقت نظرش شهره‌ی عام و خاص است، در این کتاب نیز با وسواسی بی‌نظیر، هم‌چون مورخی تام‌وتمام، ماجرای شکل‌گیری این جنگ و سرانجامش را نقل کرده‌است. نبرد جمل، یکی از مهم‌ترین منابع باقی‌مانده پیرامون این واقعه‌ی مهم صدر اسلام است و از هوش و حساسیت شیخ مفید برآمده که به دلایلی کاملا متقن و مسلم، نوشتن درباره‌ی این جنگ را وظیفه‌ی خودش می‌دانسته و نه جنگ‌های دیگری هم‌چون صفین و دیگر جنگ‌های دوران امیرالمومنین!