کتاب نامه ها و یادداشت های مهندس کاظم حسیبی

کاظم حسیبی از چهره‌های روسفید ایران در پیش‌گاه تاریخ معاصر ایران است؛ تکنوکراتی مسلط به امور نفت، به معنای تمام کلمه ملی و به همان قوت، مذهبی و البته روشن‌فکر. از دانش‌آموختگان دارالفنون بود که در نخستین آزمون اعزام محصل به خارج از کشور قبول شد و به فرانسه رفت. در پلی‌تکتیک مشهور پاریس مشغول به تحصیل شد و بعد دوره مهندسی معدن را در مدرسه عالی معدن این شهر گذراند و در سال 1327، 20 سال بعد از روزی که به پاریس رفته بود، استاد دانشکده فنی تهران شد. آن روزها کمتر دانشمندی بود که نسبت به اوضاع کشور بی‌تفاوت باشد. حسیبی نقش برجسته‌ای در تأسیس کانون مهندسین ایران داشت؛ این کانون هسته اولیه حزب ایران را تشکیل می­ داد که چند سال بعد، از بازیگران اصلی نهضت ملی شدن صنعت نفت بود. حسیبی در جریان امضای قرارداد الحاقی در مجلس پانزدهم، وظیفه تهیه مستندات برای حسین مکی را به عهده گرفت و همین سبب شد که علاوه بر تصویب نشدن لایحه، او به یکی از مطلع­ ترین ایرانیان درباره دقایق و جزئیات صنعت نفت بدل شود. با این پیشینه، دکتر مصدق او را به مشاورت خود برگزید و از این­جا بود که زندگی حسیبی با نفت گره خورد. بودند کسان دیگری هم که چون حسیبی برای ملی شدن نفت و حل مشکلات بعد از آن جوش می ­زدنند اما در امتحان نهایی، نمره قبولی نیاوردند و مصدق را رها کردند. اما حسیبی تا آخر ماند و روز 28 مرداد، با کمک چند نفر دیگر، جان مصدق را نجات داد.