کتاب مسجد سنگی و آسیاب سنگی داراب

بنای مسجد سنگی داراب بی‌شک یکی از بحث براگیزترین آثار در تاریخ معماری ایران است و کمتر بنایی وجود دارد که همانند مسجد سنگی با توجه به معماری خاص صخره‌ای با فرضیات متعدد و ضد و نقیض در تاریخ‌گذاری و نوع کارکرد مواجه شده باشد. در پژوهش‌های گستردۀ صورت گرفته دربارۀ این اثر عمدتاً به بررسی کارکرد بنا و قدمت تاریخی آن توجه شده و عملاً تلاش چندانی برای بازخوانی کتیبه‌های تاریخی این اثر صورت نگرفته است. در فرضیات متفاوت، قدمت این اثر تاریخی بین دورۀ ایران باستان و دروۀ اسلامی شناور است. بررسی کارکرد متفاوت این اثر در پژوهش‌های انجام شده به استناد شواهد تاریخی و شاخصه‌های معماری صورت گرفته است. به‌طو‌ر کلی این اثر به عنوان بنایی با کارکردهایی چون: نیایشگاه مهری، آتشکدۀ ساسانی، معبد بودایی، کلیسای مسیحی، کاروانسرا، رباط، قلعه‌دختر و سرانجام مسجد اسلامی معرفی شده است. در این کتاب سعی شده با بررسی میدانی اثر، بازخوانی کتیبه‌های تاریخی بنا، بررسی شاخصه‌های معماری، بررسی متون تاریخی و جغرافیایی، بررسی شواهد سکه‌شناسی بدست آمده از سازندۀ بنا و سلسلۀ حاکم بر منطقه، نقد و تحلیل اکثر تحقیقات داخلی و خارجی صورت گرفته دربارۀ این اثر، جمع‌بندی کلی از قدمت و کارکرد اصلی بنا ارائه شود.