کتاب تاریخ عثمان پاشـا

در طول بیش از دو سده سلطنت صفویان بر ایران، میان دو دولت ایران و عثمانی روابط بسیار پرفراز و نشیبی برقرار بود. وقوع جنگ‌های متعدد و انعقاد معاهده‌های صلح مختلف از نمودهای بارز دوره‌های جنگ و صلح پیاپی میان این دو دولت است. جنگ‌های دو دولت صفوی و عثمانی در عهد شاه اسماعیل و سلطان سلیم اول با شکست ایران در چالدران خاتمه یافت. کتاب حاضر شامل سه متن تاریخی می‌باشد که عبارت‌اند از: تاریخ عثمان‌پاشا، به قلم ابوبکر عبدالله در شرح تهاجم عثمانی به قلمروی صفویان در قفقاز و تصرف این مناطق؛ نامۀ ارسالی عثمان پاشا از دمیر قاپو (دربند) به عوض افندی؛ و گزارش مشروح یورش عثمانی به آذربایجان و تصرف تبریز به فرماندهی عثمان‌پاشا به قلم مورخ همراه او، ابراهیم رحیمی‌زاده چاوش. اگر چه بیش‌ترین ارزش و اعتبار کتاب به دلیل آگاهی‌های تفضیلی دربارۀ کم و کیف برخورد نظامی دو طرف درگیر است؛ با این حال، در کتاب می‌توان در کنار آگاهی‌های نظامی، جغرافیایی و قوم‌شناسی، به وضعیت شهرها، روستاها، راه‌ها، بناها و نیز چگونگی قتل عام مردم تبریز پی برد.