کتاب از تذکره به تاریخ ادبیات

فلسفهٔ تاریخ ادبیات هم قادر است سنت‌های تذکره‌نویسی و تاریخ ادبیات ­نگاری را تحلیل و تفسیر و هم در آن تغییر ایجاد کند. غالباً تصور می‌شود که تذکره ­ها فاقد مبانی نظری، روشی و بینشی هستند و به صفاتی نظیر تقلیدی­ بودن، پر غلط بودن، ذوقی بودن و غیر‌علمی‌بودن متهم می‌شوند.
در بخش اول کتاب نشان داده می‌شود که تذکره­ ها دارای مبانی هستی­ شناسی­، معرفت­ شناسی و روش­ شناسی­ خاص خودشانند. تذکره­ ها فلسفهٔ وجودی خودشان را داشته‌اند و اگر نه دلیلی نداشت این همه تذکره در خلال چندین قرن، در کانون ­های ادبی متعدد و به قلم نویسندگان طراز اول نوشته شود. هر کجا فلسفیدن وجود داشته باشد، مبانی نظری، بینشی و روشی نیز هست. بدین معنا در تذکره ­ها و تاریخ ادبیات ­ها فلسفیدن حضور دارد و ما می‌توانیم از دانشی به نام فلسفۀ تاریخ ادبیات سخن بگوییم.