کتاب اسطوره،رویا،راز

اسطوره، رویا، راز (Myths, Dreams, Mystries)، دربارۀ تفاوت های ساختاری بین اساطیر و رویا و سپس قیاس دیدگاه های خاص تاریخ نگاران ادیان و روان شناسان ژرفنایی بحث می کند. شاید چنین پنداشته شود که تقابل بین دو جهان اسطوره و رویا هدف اصلی این اثر است، در حالی که این مهم تنها جنبه ای از این داستان است. در حقیقت، موضوع بنیادی این کتاب تلاقی و رویارویی دو نوع ذهنیت است که برای سادگی آن ها را سنتی و مدرن می نامیم، که نخستین ذهنیت ویژگی بشر جوامع کهن و شرقی است و دومی خاص بشر جوامع مدرن از نوع غربی.

مواجهه و تقابل این دو تمدن در شمار مهم ترین رویدادهای بیست و پنج سال یک سده محسوب می شود. این تقابل در دو سطح مشخص گسترش و در نتیجه در شرایطی متفاوت توسعه یافته است. از سویی دیگر، اکنون اقوام «عجیب و غریب» و «ابتدایی» در مدار تاریخ واقع شده اند؛ از این رو، اگر یک غربی بخواهد و بتواند با آنان ارتباط برقرار نماید، باید دربارۀ نظام های ارزشی آنان تأمل کند. از طرفی دیگر، چشم انداز فرهنگی اروپاییان بسیار تغییر کرده است، تغییراتی که پیش از ورود افراد غیر اروپایی به تاریخ روی داده و به تعبیری راه را برای چنین رویدادی هموار کرده و دست کم اقوام غربی را برای مواجهه و درک آن آماده ساخته است.

در واقع، پیدایش علوم دینی تطبیقی، قوم شناسی و شرق شناسی علاوه بر گسترش روان شناسی ژرفنایی و بررسی نظام مند نمادها، به میزان قابل ملاحظه ای به غرب کمک نمود تا پا به عرصۀ معنوی اقوام «عجیب» و «ابتدایی» گذارد.