کتاب تاریخ اسلام از آغاز خلافت عباسی تا سقوط بغداد

«تاریخ اسلام از آغاز خلافت عباسی تا سقوط بغداد» به قلم دکتر احمدرضا متولی برای تدریس در مقطع کارشناسی رشتهٔ تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه پیام نور تدوین شده است. کتاب ۵ بخش دارد که از بخش دوم پس از پیشگفتار و کلیات به چهار عصر تاریخ عباسیان پرداخته است. «عباسیان که نوادگان عباس عموی پیامبر (ص) بودند، با ایجاد تشکیلات منظم و سازمان یافته و تبلیغ دعوت به رهبری شخصی شایسته از خاندان نبوت و مخالفت با امویان در نیمهٔ نخست قرن دوم هجری قمری (۱۳۲ ق.) به قدرت رسیدند. انتساب آنان به خاندان پیامبر (ص) و سیاست نامتعادل و تبعیض آمیز امویان، نسبت به ایرانیان را می توان از علل مهم اقبال مردم به آنان دانست. گذشته از این اختلاف و نزاع دائمی قبایل عرب شمالی و جنوبی به ویژه در خراسان، سبب شد تا سردار عباسی، ابومسلم خراسانی از این فرصت مقتنم برای تضعیف دشمن بهره گیرد و با پیروزی بر امویان پرچم عباسیان را در مرو، مقر حکمران (اموی) خراسان برافرازد (۱۳۰ ق.). پس از آن سپاهیان عباسی در چندین نبرد بر سپاهیان اموی پیروز شدند و در نهایت در نبرد سرنوشت ساز زاب، با شکست دادن مروان حمار، آخرین خلیفهٔ اموی، طومار حکومت امویان را در هم پیچیدند. (۱۳۲ ق.)»