کتاب فاندامنتالیسم(بنیادگرایی)

«بنیادگرایی‌» کتابی نوشته ملیس روتون( -۱۹۴۲)، نویسنده و تحلیلگر مسائل سیاسی ایرلندی است. به گفته وی این کتاب درباره‌ی‌ ظرفیت‌های‌ بالقوه‌ی‌ حرکت‌های‌ احیاگرانه‌ی‌ مذهبی‌ برای‌ ایجاد تعارض‌های‌ به‌ شدت‌ انباشته‌ی‌ سیاسی‌ و اجتماعی‌ در یک‌ دنیای‌ جهانی‌شده‌ی‌ هر دم‌ رو به‌ کوچک‌تر شدن‌ است‌؛ دنیایی‌ که‌ آدم‌های‌ آن‌ با وجود داشتن اعتقادات گوناگون‌ و ناهمگون‌ مجبور به‌ زندگی‌ در کنار یکدیگرند. در بخشی از مقدمه کتاب می‌خوانیم: «بنیادگرایی‌ دقیقا ریشه‌ در زمینه‌ی‌ الهیاتی خاص آمریکای‌ پروتستان اوایل‌ سده‌ی‌ بیستم‌ دارد، و به کار بردن اصطلاح‌ مذکور در فراسوی‌ محدوده‌ی‌ اصلی‌اش‌، بی‌ هیچ‌ اغراقی‌، مشکل‌ساز است‌. با وجود این‌، امیدوارم‌ از طریق‌ ارائه‌ی‌ نمونه‌ها و توازی‌های‌ متعدد نشان‌ دهم‌ که‌ در سنت‌های‌ مذهبی‌ متفاوت‌، شباهت‌های‌ قاطعی‌ میان‌ بنیادگرایی‌ها یا ستیزه‌جویی‌های‌ مذهبی‌ وجود دارد. این‌ شباهت‌ها چه‌ بسا معادل‌ با گزینه‌ی‌ اعتقادی منسجمی‌ برای‌ پیروزی دمکراسی لیبرال‌ نباشد، آن‌گونه‌ که‌ از سوی‌ فرانسیس‌ فوکویاما در مقاله‌ی‌ معروفش‌، پایان‌ تاریخ‌ و آخرین‌ انسان‌ منتشر شده‌ در سال‌ ۱۹۹۲ مطرح‌ شده‌ است‌. اما شباهت‌های‌ گفته‌ شده‌، به‌ باور من‌، حکایت‌ از بیماری‌ سوءتغذیه‌ی‌ معنوی‌ و روابط‌ فرهنگی دستخوش اختلال کارکردی‌ای‌ دارد که‌ ویژگی‌ دنیایی‌ است‌ که‌ برخی‌ از شارحان معاصر ترجیح‌ داده‌اند از آن‌ به‌ عنوان‌ «سرمایه‌داری‌ متأخر» نام‌ ببرند.