کتاب پرومته سست زنجیر

کتاب حاضر ترجمه‌ای است که بر اساس شصت و چهارمین چاپ متن فرانسوی آن صورت گرفته است. آندره ژید فرانسوی در این کتاب در قالب داستان به طرح و نقد اندیشه‌ای فلسفی می‌پردازد. وی معتقد است که: انسان در این جهان همواره در حالتی بین ترس و امید به سر می‌برد. از طرفی روح او در عین سرگردانی به کشف رازهای جهان عشق می‌ورزد و لازمه‌ی این کشف و شهود، کار و تلاش مداوم است و از طرف دیگر سرانجام این همه کوشش، مرگ است. هرچه وسایل رفاه زندگی بیش‌تر می‌شود، حرص بشر نیز افزایش می‌یابد. “پرومته”، تجسمی افسانه‌ای از موجودی غیر انسانی است که هرگاه سرگرم جهان و تعلقات جهانیان می‌شود، دچار غرور و خودبینی می‌گردد. عقاب که شاید تعبیر و تجسمی از نفس خودکامه‌ی آدمی است در آن هنگام که پروتمه به کار آدمیان می‌پردازد از غم بی‌آلتی افسرده و نزار است. اما پرومته که شیفته‌ی شهرت و تعین است جگر یا شیره‌ی جهان خویش را بدو می‌خوراند. عقاب هر روز حریص‌تر می‌گردد، همواره زیبا می‌شود و تن و توش می‌گیرد و حال آن که پرومته هر روز تاب و توان خویش را از دست می‌دهد، این نادانی و ناتوانی تا آن‌جا ادامه می‌یابد که پرومته از سرنوشت انسان‌هایی که عنان زندگی را به دست نفس خودکامه یا به تعبیر نویسنده، عقاب خویش داده‌اند عبرت می‌گیرد و بار دیگر عقاب خود را به دست نابودی می‌سپارد. “داموکلس” و “کوکلس”، دو شخصیت دیگر داستان، نیز مردمی آزاده‌اند که از قید تعلقات و تعنیات سری فارغ دارند. اما حادثه‌ای کوچک که (بی‌هیچ مزد و دلیل) ساخته و پرداخته‌ی دست “زئوس” (خدای مهربان) است آن‌ها را دچار تعین و تشخص می‌کند و در نتیجه امن و فراغ از آنان سلب می‌گردد و دچار سرنوشتی مشئوم و محنت‌بار می‌شوند. شخصیت‌های خیالی یا افسانه‌ای دیگری که نامشان در کتاب به میان می‌آید جز همان انسان‌های آزاده‌ای نمی‌توانند باشند که خود را به قید تعلقات زندگی مقید می‌کنند. شرنگ حیات مادی را به کام می‌ریزند و سرانجام کشش و کوشش بی‌حاصل زندگی آن‌ها را از پای درمی‌آورد.