کتاب‌جم
روش مطالعه درس زیست شناسی
همونطور که میدونین زیست شناسی به جهت ضریب و تعداد سوال و حجم کتب درسی و البته محتوی این علم، مهم ترین درس برای بچه های رشته تجربی هستش. توی این چند سالی که به عنوان مدرس زیست شناسی و مشاور تحصیلی با دانش آموزان مختلف از شهر های مختلف ایران ارتباط دارم، همیشه با یک دغدغه و پرسش اساسی از طرف بچه ها مواجه شدم؛ چطور میشه توی زیست شناسی درصد بالایی زد؟؟؟ این یک سوال خیلی کلی و جامع هستش که جوابش هم به همین نسبت مفصل هست!
اگر بخوام از دیدگاه علم و تجربه به این سوال جواب بدم، باید بگم برای رسیدن به درصد های بالا توی هر درس (مثل 100%) دانش آموز باید به تسلطی برسه شبیه به تسلط یک استاد! اونم یک استاد که میتونه خودش تست طراحی کنه! شاید الان برای شما سخت به نظر بیاد اما نگران نباشید رسیدن به هرچیزی اصول و راه خاص خودشو داره؛ رسیدن به این حجم از تسلط، حاصل داشتن “مهارت های فردی” و “مهارت های درسی” خاص هستش.
مهارت های درسی مثل شناخت اصول و مراحل تعیین هدف، روش برنامه ریزی به صورت علمی، استراتژی مطالعه، روش مطالعه (رفتار های صحیح مطالعاتی و عملکرد ذهن)، روش های به خاطرسپاری مطالب، روش صحیح مرور مطالب، مراحل تست زنی، تکنیک های حل سریع تست ها، روش اصولی تحلیل تست و ریشه یابی نقاط ضعف، روش های طراحی تست از دیدگاه طراح کنکور و همچنین مهارت های فردی مثل روش علمی ترک اهمال کاری و دوری از تنبلی، تقویت انگیزه و اعتماد به نفس به صورت علمی، مدیریت استرس و حفظ آرامش، انواع عملکرد های حافظه، شناخت تفاوت در سبک یادگیری افراد مختلف، تنظیم سرعت مطالعه، خلاصه نویسی و حاشیه نویسی، گوش دادن فعالانه به تدریس و حضور فعال در کلاس، شرایط مناسب محیط مطالعه، مدیریت آزمون، کاهش بی دقتی، افزایش تمرکز و دوری از افکار مزاحم، مدیریت استفاده از موبایل و شبکه های مجازی، مدیریت خواب و استراحت، برنامه ریزی مناسب برای استراحت، تغذیه و ورزش؛ موارد اصلی موثر بر مسیر تحصیلی دانش آموز هستن.
بنابراین دانش آموزی موفق میشه و میتونه به جایگاه رتبه برتر کنکور برسه که در طول دوران تحصیلش به فکر بهبود وضعیت خودش حداقل توی موارد بالا، باشه! اما خب قطعا یادگیری این موارد با آزمون و خطا و تحقیق شخصی برای رسیدن به حالت پایدار توی هرکدوم، نیازمند صرف انرژی، زمان و هزینه زیاده! پس چیکار باید کرد؟ خب معلومه از قدیم گفتن آدم عاقل وقتی میخواد یه ماشین بسازه، نمیره از اول چرخ رو اختراع کنه! برای رسیدن به بهترین حالت توی تک تک مسائلی که مطرح کردم، داشتن یه مشاور متخصص که هم علم و هم تجربه کافی رو داشته باشه میتونه به شدت موثر باشه.
بنابراین من سعی دارم از طریق این مجموعه مقالات تا حد ممکن روش هایی رو متناسب با الگوریتم مطالعه مورد نیاز برای کنکور بهتون آموزش بدم که حاصل ترکیب تحقیقات علمی روز دنیا در حوزه یادگیری و آموزش با تجربیات خودم و رتبه برتر های کنکور هست و امیدوارم بتونم کمکی کنم به هموار کردن مسیر تحصیلی شما. بنابراین ترجیح میدم در اینجا موضوع چالش برانگیز استراتژی و روش مطالعه رو براتون توضیح بدم. اول از همه باید بدونین که این دوتا باهم فرق دارن! در حقیقت روش مطالعه خودش مجموعه رفتار ها و اعمالی هست که در چهارچوب استراتژی مطالعه اصولی، باید انجام بشه. میشه گفت استراتژی مطالعه در حقیقت یه اسکلت منظم برای مطالعه هستش که باید در چند گام اجرا بشه و بین همه دروس مشترکه؛ روش مطالعه یکی از این گام هاست و برای هر درس به صورت خاص باید انجام بشه.
استراتژی مطالعه شامل 5 گام زیر هستش:
- پیشخوانی روزنامه وار و سطحی: خیلی ساده و راحت و روان بدون اینکه خودتو درگیر عمق مطلب کنی، باید متن مورد نظر(جزوه یا کتاب و…) رو بخونی. هدف از این مدل خوندن صرفا آشنایی مغز و چشمای شما با کلمات و جملات و موضوع متن هست؛ بنابراین همونطور که شما متون شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام و تلگرام رو خیلی سریع و بدون غرق شدن توی عمق جمله ها و معنی کلمه ها و مفاهیم، میخونین، الان فقط کافیه متن درسیتونو همینقدر سطحی بخونین؛ جالبه بدونین که تحقیقات نشون میده این مطلب توی بهبود وسواس مطالعاتی و کند خوانی خیلی تاثیر داره. پس حواست باشه نباید وقت زیادی رو برای این مرحله صرف کنی! مثلا از یک ساعت زمانی که برای مطالعه میذاری فقط کافیه 5تا10 دقیقه پیشخوانی کنی.
- سوال خوانی: بعد از اینکه پیشخوانی روزنامه وار تموم شد، توی این گام باید بری سراغ چنتا سوال، اما نه برای اینکه حلشون کنی؛ درواقع باید سوالات رو بخونی و مقصود طراح رو بررسی کنی. برای این گام بهتره از سوال های تشریحی استفاده کنی اما اگر سوال تستی برای این گام در نظر گرفتی ایراد نداره اما بهتره حداقل اون سوالات تک موضوعی باشه یعنی به چند موضوع مختلف از اون مبحث مورد نظر و یا به صورت ترکیبی مطرح نشده باشه؛ صورت سوالات رو بررسی کن و ببین چه ادبیاتی داره و طراح سوال چه موضوعی مد نظرش بوده و چه نکته ای رو پرسیده. اگر سوال تستی انتخاب کردی هر چهار گزینه رو همراه با صورت سوال خوب بخون و بررسی کن تا متوجه بشی از متنی که توی مرحله قبل پیشخوانی کردی، طراح چجوری سوال داده و به چه موضوعاتی توجه کرده. بعد از اینکه مضمون سوال رو متوجه شدی برو سراغ اون متنی که پیشخوانی کرده بودی و سعی کن بگردی جواب سوال رو از توی متن پیدا کنی و بفهمی طراح از کجای اون متن سوال پرسیده.
ادامه ی این مراحل رو که شامل موضوعات زیر میشه توی مقالات بعدی با هم بررسی میکنیم.
- مراجعه به منبع آموزشی تدریسی (مثل کلاس و دی وی دی و فیلم های آموزشی و…).
- عمیق خوانی با روش مطالعه اصولی.
- تست زنی و مرور بر طبق مراحل علمی یادگیری.
تالبف: محمد حسینی (دانش آموخته دانشگاه تهران؛ مولف و مدرس زیست شناسی کنکور)