کتاب سیاست‌ نامه

سیاست نامه یا سیرالملوک از مهمترین آثار ادبی زبان فارسی در دورهٔ سلجوقی اثر ابوعلی حسن بن علی بن اسحق طوسی ملقب به نظام الملک است که آن را به دستور ملکشاه سلجوقی تألیف کرده. موضوع کتاب سیاست‌نامه تدبیر ملک‌داری است، دربارهٔ عدل و سیرت نیکو و استقصاء از حال وزیران و دبیران و قضات و مشورت با دانایان و روش لشکرداری و حقگزاری و … صحبت می کند. مؤلف در ابتدای هر فصل مطالبی مبنی بر نصیحت و اندرز و راهنمایی شاهان می‌آورد و حکایت‌هایی به عنوان شاهد ذکر می‌کند که اغلب جنبهٔ تاریخی دارد و اگرچه منظور نویسنده جمع آوری اطلاعات تاریخی نیست، لیکن آنچه دربارهٔ تشکیلات سیاسی و کشوری ایران قبل از مغول ذکر می‌کند، بسیار سودمند است. نظام‌الملک چون مرد سیاسی و درباری بوده و از رموز مملکت‌داری مطلع بوده است، بهتر از دیگران توانسته نکته‌های لازم را تذکر دهد. نثر سیاست‌نامه بسیار ساده و روان است و عبارت‌هایش از لغات نامأنوس خالی می‌باشد.