کتاب زندگینامه فرمانفرما ۲جلدی

نگارش این شرح حال، درباره زندگانی مرحوم عبدالحسین میرزا فرمانفرما مرا بر آن داشت که کتب و آثار دوره مشروطیت و تاریخ اواخر دوران قاجاریه را بررسی کنم. طی این بررسی این نکته‌ها برایم روشن شد:

نخست آن که تاکنون از تاریخ معاصر میهنم آگاهی گسترده‌ای نداشتم و آن را دوران پر هرج و مرج و خودکامه‌ای می‌پنداشتم، حال آنکه چنان نبود. مردم آن زمان از آداب و روشهای خاص همان زمان پیروی می‌کردند و بدان سبک می‌زیستند.

دوم آنکه ملت ایران را ملتی تصور می کردم که ستمگری را بر خود هموار می‌سازد و سر بر نمی‌آورد. این هم حقیقت نداشت. زیرا چنانچه خواهیم دید ایرانیان مردمانی دلاور و ملتی مبارز بوده و هستند.

سوم آنکه مبارزات ایرانیان به روزگار مشروطیت برای تحصیل و حفظ آزادی و ملیت خود حماسه‌آمیز بوده و به راستی که آگاهی از آن همه پایداری و دلاوری مرا غرق در غرور و سرفرازی کرد.

چهارم آن که برایم روشن شد که این ناآگاهی از این‌رو بود که در دوره بعد از قاجار، دوره پهلوی، افراد حاکم که تازه حکومت را به دست گرفته بودند می‌کوشیدند ضمن تبلیغ نسبت به عملیات خود رویدادهای حکومت‌های پیشین را تخطئه کرده و جوری بازگو کنند که همه آنها را فاسد و ناشایسته دانسته و حکومت حاضر را ستایش کنند. و کسانی که بعد از رژیم پهلوی حکومت را به دست گرفتند عیناً این تسلسل را ادامه می‌دهند. در حالی که در هر کدام از این دوره‌ها افراد شایسته و میهن‌پرست بسیار دیده شده‌اند.