کتاب سقیفه و خلافت

کتاب سقیفه و خلافت تألیف محمدحسین خوانین‌زاده است که بر روایت ابوحیان توحیدی با نام «رسالة السقیفة» تمرکز دارد. این روایت یک گفت و گو چهارنفره‌ای را به نقل از استادش ابوحامد مرورودی، درباره جدل‌ها و تنش‌های خلفا درباره خلافت و دستیابی به قدرت بازگو می‌کند.

این روایت از توحیدی به لحاظ متنی، پیوستگی، نظم منطقی و استدلالی بسیار شگفت‌انگیز و قابل تأمل است به طوری که در منابع عربی بسیار مورد توجه قرار گرفته است اما در منابع فارسی به‌طور کلی بی‌توجهی به آن صورت گرفته است.

ابوحامد مرورودی و مهلّبی درباره این روایت اظهار می‌کنند: «به خدا آن (نامه – گفت‌و‌گو) از مرواریدهایِ ظرف‌های (حقیقت‌های) مصون‌مانده و نهانی‌های صندوق‌ها در خزائنِ محافظت‌شده ‌است.

از هنگامی که آن را از برداشتم، برای کسی جز مهلّبی در زمان وزارتش روایت نکرده‌ام. پس [از روایت من]، او در خلوتی، آن را با دست خود از [روایت] من نوشت و گفت: نامه‌ای (پیغامی) را در زمین عاقلانه‌تر و گویاتر از این نمی‌شناسم.

به‌درستی آن گواهی بر علم و داوری، فصاحت و ژرف‌اندیشی، در دین و زیرکی است. بعد از آنکه در عمق رفته و درنهایت غوطه‌وری (در ژرف‌اندیشی و ژرف‌نگری) است.»