کتاب از هفت پیکر تا هشت بهشت

این کتاب با مقاله هایی همچون قصیده قدیم ترین قالب شعر فارسی، مثنوی سرایی در زبان فارسی تا پایان قرن پنجم هجری، روش های عیاری و نفوذ کار و کردار عیاران در شاهنامه، وامق و عذرای عنصری، نظر اجمالی به سیر عشق در شعر فارسی، مولوی و شمس تبریزی، سعدی – حافظ، بررسی آثار عبید زاکانی، هشت بهشت و هفت پیکر همراه است.

کتاب از «هفت پیکر تا هشت بهشت» مجموعه ای از آثار تحقیقی دکتر محمدجعفر محجوب در دنیای بی کران ادبیات فارسی است. بعضی از این آثار به بررسی فرم و قالب شعر فارسی و بعضی دیگر به مضامین آن می پردازد. فردوسی، مولوی، سعدی، حافظ، عبید زاکانی و… از جمله شاعرانی هستند که مولف در این کتاب، آثارشان را نقد و بررسی کرده است.

یکی از مقالات خواندنی این کتاب، «سعدی-حافظ» است که محجوب این متن را درباره مقام سعدی و حافظ در ادبیات فارسی و وجوه مختلف کارهای آنها نوشته است.

او سعدی را «اولین و بزرگ ترین آموزگار سخن دری» می نامد و بر اهمیت زبان در آثار سعدی تاکید می کند. اما با این حال، در پاسخ به این پرسش که بزرگ ترین شاعر ایرانی کیست، می نویسد: «با آنکه این امر خیلی کلی و داوری در باب آن دشوار است و در هر حال خالی از جنبه عاطفی و احساسی و اظهارنظر شخصی و فردی نمی تواند بود، بنده صریحا و واضحا عرض می کنم که اگر شعر را آن گهر والا و پالوده و لطیف عاطفه آدمی بدانیم و معنی و مفهوم و بلندی فکر و عظمت اندیشه و شخصیت را نیز در آن دخیل بگیریم، در این صورت در نظر بنده بزرگ ترین شاعر فارسی زبان که تاکنون دیده ام حافظ است و سالیان درازی است که بر این عقیده ام… بنده حافظ را واجد بلندی شعر فردوسی، عمق و عظمت اندیشه خیام، ظرافت بیان نظامی، شور و حال مولانا و شیرینی سخن شیخ اجل سعدی می دانم. حافظ حالت مغناطیسی قوی داشته که چون به دیوان شاعران بزرگ یا کوچک برمی خورده.»