کتاب تاریخ فلسفه چین

دورۀ جو (1122-256 ق. م) نزد مورخان به دورۀ باستانی معروف است. این دوره را می توان به عصر طلایی یونان مانند کرد؛ چه در این دوره، هم چون همتای غربی آن، هنجارهای فرهنگی جامعه بنیاد نهاده شد و همۀ فلسفۀ آیندۀ چین بر بنیاد آموزه های فیلسوفان بزرگ دورۀ جو نهاده شده است. در حدود 900 ق. م اولین نشانه های زوال امپراتوری فئودال جو نمایان شد و دولت های ناتوان برافتادند. در 771 ق. م سلسلۀ جو پایتخت خود را به غرب، به شهر لویی در هونان برد و از این جا بود که این سلسله به جوی غربی معروف شد. آن گاه عصر “چون چیو” رسید به دنبال آن “جن گوئو” یا دورۀ دولت های جنگنده (480 تا 222 ق . م) آمد. در سراسر این دوران، فعالیت سیاسی، اجتماعی و عقلی سخت رواج داشت و طی آن همۀ آیین ها و نهادهای بنیادگرفته را به انتقادی بنیان کن گرفتند. زمانه چنان آشکارا ناخشنودکننده بود که همان انتقاد و اعتراض ها چنان درجه ای از پیچیدگی رسید که بدل به مکاتب اندیشه شد. تولد این حس انتقاد نتیجۀ بیدار شدن چیزی در مردم چین بود که آن را در اروپای قرن 18، روح نو و روح آزادی خواهی خواندند. این روح نو در چین تنوعی از اندیشه های اصیل را گسترش داد. چنین پیداست که جان چین که دیری پای بند سنت بود، ناگهان بندها را درید و خود را به این آزادی نو سپرد. چینی ها آزاد بودند از زاویۀ دلخواهشان نگاه کنند و به نتیجۀ مورد پسندشان برسند. همین آزادی بود که به بزرگ ترین جنبش فکری تاکنون شناخته شدۀ چین انجامید. از قرن 6 تا قرن 3 ق. م دورۀ شکوفایی فلسفۀ باستانی چین و پیدا شدن مکاتب معروف به “صد مکتب اندیشه” بود که از میان آن ها مکتب های کنفوسیوس و دائو بسیار مهم هستند. در این کتاب تاریخ فلسفۀ چین از آغاز بیان شده است و فیلسوفانی چون کنفوسیوس، مسنیوس، یانگ جو، موزه، هن فی زه و… معرفی شده اند.