کتاب آیین یارسان در اساطیر اقوام کرد

«فرهاد ح. گوران»، نویسنده و پژوهشگر یارسان، در جستار «حقیقت و شادمانی» از بهلول ماهی نام می‌برد که آیین یارسان را در اواخر قرن اول هجری بنیان گذاشته است و طی هفت دوره و هربار به صورتی متفاوت درمی‌آید و هفتن با نام‌های دیگری ظهور می‌کنند تا قرن هفتم و هشتم که دوره‌ی آشکارگی حقیقت است. به همین دلیل است که آیین یارسان را «آیین حقیقت»، «آیین کلام» و پیروانش را «اهل حق» می‌خوانند. ریشه‌های کهن این آیین و شکل و دلایل ظهورش در جغرافیای عظیم غرب فلات ایران و به خاصه میان مردم کرد و وقوعش در زبان‌های هورامی و گورانی، از نکات جالب توجه این آیین است که نمی‌توان به سادگی از کنارشان گذشت. کتاب «آیین یارسان در اساطیر اقوام کرد» یکی از معدود کتاب‌های محققانه و ریزبینانه‌ای‌ست که درباره‌ی این آیین، پیروانش، ریشه‌های فکری، نظری، سیاسی، اجتماعی و اسطوره‌شناختی‌اش نوشته شده است. درواقع می‌توان گفت در تمام چند سده‌ی گذشته با وجود حضور همشگی این آیین و پیروانش در همه‌ی لحظه‌های خطیر تاریخ، هیچ تاریخ‌نگاری رسمی تاکنون به آنها نپرداخته است. هرآنچه امروز از این آیین کهن می‌دانیم، به جز روایت‌های شفاهی و کوشش‌های چند شرق‌شناس، مجموعه‌ای‌ست مشهور به «دفاتر کلام» که از زمان بهلول ماهی در قرن اول و دوم هجری آغاز شده و تا قرون هفتم و هشتم که به نام دوره‌ی «پردیوری» خوانده می‌شود، ادامه داشته‌اند . کتاب «آیین یارسان در اساطیر اقوام کرد» نوشته‌ی «منصور یاقوتی» نیز پژوهشی‌ست که سعی کرده با توجه به دفاتر کلام به جنبه‌های مختلف این آیین به خاصه در گستره‌ی تاریخ، جغرافیا و اسطوره‌ها نزدیک شده و به شناخت و فهم آن کمک کند. «آیین یارسان در اساطیر اقوام کرد» را می‌توان هم‌زمان با گوش دادن به نوای تنبور که سازی فراتر از یک ساز در آیین یارسان است خواند، چون شنیدن نوای تنبور در آیین یارسان، گوش سپردن به آوای هستی و رازمندی جهان است.