کتاب تاریخ بلعمی

کتاب تاریخ بلعمی توسط محمد دهقانی به نگارش در آمده است. این کتاب برای افرادی که می خواهند با گزیده ای از بهترین آثار ادبی فارسی و همچنین برجسته ترین نویسندگان آشنا شوند یک کتاب بسیار مفید خواهد بود. “در زمان سامانیان، تمدن اسلامی همسایه و رقیب سه تمدن بزرگ دیگر یعنی روم، چین، و هند بود. فاصله فراوان قلمرو سامانی از روم طبعا مانع ارتباط نزدیک میان این دو سرزمین و مردمان آنها می شد، اما دو تمدن دیگر، یعنی چین و هند، درواقع همسایه شرقی سامانیان بودند. بااین حال، از مبادله تجاری که بگذریم، به نظر نمی رسد که سامانیان از حیث سیاسی و فرهنگی رابطه ای با این دو تمدن بزرگ داشته اند. حضور رقیبان و همسایگان مسلمان و قدرتمندی چون صفاریان در جنوب، ترکان در شمال و دیلمیان در غرب قلمرو سامانی و صف آرایی در برابر آنها برای سامانیان چنان اهمیتی داشت که آنها را از توجه به سایر همسایگان و تمدن های دورتر منصرف می کرد. کشمکش فکری و کلامی و گاهی هم منازعه و دشمنی میان فرقه ها و نحله های اسلامی، مخصوصا دشمنی اسماعیلیان و عباسیان، نیز به حدی بود که مقدار زیادی از همّ وغمّ حکومت های مسلمان را به خود مصروف می کرد.ایران در آن روزگار بخشی از امپراتوری وسیع عباسیان محسوب می شد و مهم ترین نواحی آن زیر سیطره دو خاندان بزرگ سامانی و آل بویه بود. سامانیان بر ماوراءالنهر و خراسان ( شامل بخش های وسیعی از کشورهای تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، افغانستان و شرق ایران امروزی ) فرمان می راندند و آل بویه بر ری و جبال و عراق ( عمدتا بخش های مرکزی و غربی ایران و بخش هایی از عراق امروز ) حاکم بودند. این هر دو خاندان، گرچه بنا بر مصالح و منافع سیاسی شان خود را پیرو و فرمانبردار خلافت عباسی وامی نمودند، درواقع حکومت هایی خودمختار و مستقل بودند، چنان که گاهی خواست سیاسی خود را به خلیفه هم تحمیل می کردند.”