کتاب تاریخ عربستان و قوم عرب

قبل از ظهور اسلام گذشته از تمدن قدیم یونان و روم و هند و چین که تا آن تاریخ هنوز مداومت داشت و مدنیت مصر و بابل و سومری‌ها و فنیقی‌ها در اعصار قدیمی‌تر، اقوام ساکن اطراف عربستان مانند نبطی‌ها و یهود و آرامی‌ها و ایرانی‌ها از حیث معرفت و تمدن و ثروت و تجارت در عداد ملل متمدن آن زمان محسوب می‌شدند و کم یا بیش قدرت و آوازۀ تاریخی داشتند. لکن نام و نشان عربستان در دنیای خارج کمتر مشهود بود و فقط انبساط ناگهانی اسلام فتوحات عرب و مسلمین داستان آن صحرای عظیم بی‌آب و علف یا اقیانوس مواج ریگ‌سوزان را که جسته و پاشیده جزیره‌های کوچکی دارای آب و گیاه (واحه) در آن پراکنده بود بر سر زبانها انداخت.هزاران کتیبۀ دینی و تاریخی از یک طرف و آثار معماری از طرف دیگر هرچند حاکی از درجۀ قابل توجهی از مدنیت در این سرزمین است – که از بسیاری از اقوام مشرقی دیگر پست‌تر نیست – ولی تمدن آن قوم، که البته بیشتر در نواحی ساحلی و حاصلخیز و دارای آب بوده و سکنۀ بقیه اراضی صحرایی و خشک و گرم از مدنیت دور و حتی تقریبا نیمه‌وحشی بوده‌اند، در قیاس با تمدن قدیم ایران یا مصر و عظمت قدیم مدنیت، صنایع و دین و آداب ایران یا بابل و… البته پست‌تر می‌باشد.