کتاب حافظ تشریح

هژیر در این کتاب، دیوان حافظ را از حیث موضوع تجزیه و فصل بندی کرده است. در ابتدای کتاب و در قسمت نظری به ادبیات – مقام حافظ، هژیر می‌آورد که: بالجمله حافظ از حیث معنی آنچه آورده خلاصه‌ای از معرفت و روح و افکار و زندگی تاریخی و اوضاع اجتماعی ملت ایران و بالخاصه دسته باسواد و درس خوانده او می‌باشد و آنچه گفته از بس جاندار و به حقیقت نزدیک است، به نظر نگارنده در همهٔ ابواب کلاً مظهر عقیده و تجربه و عمل خود شاعر بوده و در هیچ قسمت حتی می و معشوق راه مجاز نرفته و به تقلید دیگران چیزی نسروده زیرا تقلید محض هیچگاه چنین رنگ آمیزیهای با روح و جذاب که قطعاً زبان دل است از خود بروز نمی‌دهد. از جهت لفظ قوت و‌ فصاحت و صراحت و شکوه عبارت از خاص شعر حافظ است. بعد از این قسمت در سه بخش تحت عناوین حافظ فارغ از جهان، حافظ در قید انجمن و ملاحظات ادبی به بررسی اشعار حافظ پرداخته است.