کتاب خاطرات و خطرات

“خاطرات و خطرات” اثری است از حاج “مهدیقلی هدایت” ملقب به “مخبرالسلطنه” که آن را با عنوان فرعی “توشه‌ای از تاریخ شش پادشاه و گوشه‌ای‌ از دوره زندگی من” به رشته‎ی تحریر درآورده است. “مخبرالسلطنه” در سال ۱۲۴۳ هجری شمسی در تهران متولد شد. او در محیطی اشرافی از پدری به نام علیقلی خان مخبرالدوله که مقام وزارت علوم را در دوران ناصرالدین شاه و وزارت داخله را در زمان مظفرالدین شاه بر عهده داشت و پدربزرگی به نام رضاقلی هدایت که رئیس دارالفنون و ادیب و شاعری برجسته بود، پرورش یافت. وی پس از سپری نمودن تحصیلات مقدماتی و عرفی در سال 1258 هجری خورشیدی برای فراگیری ادبیات آلمانی عازم آنجا شد. “مهدیقلی هدایت” همچنین در آنجا به مطالعه تاریخ کشورهای اروپایی مشغول شد و بعد از گذشت دو سال به ایران بازگشت. وی سپس مشغول به تدریس در مدرسه‌های جدید و کار در دولت شد. “مهدیقلی هدایت” در زمره کسانی بود که از مشروطه حمایت کرد و پس از تصویب آن، او و برادرش مرتضی قلی صنیع الدوله و همچنین میرحسین خان و میرحسین خان پیرنیا، کسانی بودند که نظامنامه انتخابات را تهیه نمودند. علاوه بر این “مخبرالسلطنه” مسئول برگزاری اولین انتخابات مجلس شورای اسلامی تهران بود. برای علاقه مندان به تاریخ معاصر، “مخبرالسلطنه” نامی شناخته شده است. این شهرت بیشتر ناشی از حضور او در مناصب مختلف سیاسی ایران در اواخر سلطنت قاجار و رضاشاه پهلوی است. زندگی این شخصیت سیاسی با سلطنت شش پادشاه و وقوع حوادث بزرگی چون ترور ناصرالدین شاه، مشروطیت، استبداد صغیر، نابودی سلسله قاجار، روی کار آمدن رضا شاه پهلوی، جنگ جهانی اول و دوم و اشغال ایران و به سلطنت رسیدن محمدرضا شاه همراه بود. “مخبرالسلطنه” در بیشتر این وقایع یا ناظری آگاه بود یا خود نقشی فعال داشت. کتاب “خاطرات و خطرات”، گوشه‌ای از این وقایع را در کنار عملکرد حاج “مهدیقلی هدایت” از زبان خودش در بردارد.