کتاب دیالكتیک و امید

«اتوپیا و مارکسیسم در اندیشه ارنست بلوخ» مقالات: «روش دیالکتیک»، «دیالکتیک و امید»، «نا هم‌زمانی و تعهد به دیالکتیک آن»، «ارنست بلوخ: فیلسوف آلمانی انقلاب اکتبر». «از حلقه وبر تا دیالوگ با لوکاچ» هم تیتر گفت‌وگوی میشل لووی با ارنست بلوخ است که در این کتاب به مخاطبان ایرانی ارائه می‌شود.

ارنست بلوخ، یکی از مهم‌ترین متفکران چپ آلمانی است و کتاب «اصل امید» او جایگاه ویژه‌ای در متون هستی‌شناسانه مارکسیستی دارد. هندسه فکری بلوخ، ویژگی خود را مدیون عناصر تاریخی گوناگونی است که وی آنها را از دیدگاهی دیالکتیکی و ماتریالیستی، در هم می‌آمیزد و شاید بتوان گفت گونه‌ای هستی شناسی مارکسیستی را بر پایه عناصر نیمه دینی، اسطوره‌ای و پیش از هر چیز، شاعرانه بنیادگذاری می‌کند.

بلوخ معروف به فیلسوف امید است. او اندیشه خود را از ماتریالیسم دیالکتیک جدا نمی‌داند، هرچند که اندیشه‌اش از مسائل مرسوم در مارکسیسم جداست. او مارکسیسم را نه تنها چون دانش و شناخت عینی تاریخی جامعه انسانی به شمار می‌آورد بلکه پیش از هر چیز، مارکسیسم برای او بنیاد یک جهان بینی انسان گرایانه و انسان دوستانه است. به باور بلوخ فلسفه امید، وجدان فردا و وجدان آینده است و یک مارکسیست حق ندارد ناامید شود، مارکسیسم یعنی امید. فلسفه روشنگری، فلسفه امید است، امید را نباید هیچگاه ناامید کرد. موضوع اصلی فلسفه باید کمک به تأسیس یک وطن، یعنی یک اوتوپی باشد و هدف همه آرمان‌ها و اوتوپی‌ها، عدالت و آزادی بوده است. در نظر بلوخ بلوخ جایی که آزادی باشد، وطن آنجا است یا در آنجا می‌توان وطن را ساخت و منظور از واژه وطن، یک مفهوم اوتوپیستی و آرمانی است.