کتاب منار علم و جهل

مرتضی شاهترایی در باره تاریخ افغانستان و نوشته هایش میگوید:

وقتی از تاریخ افغانستان سخن می‌گوییم، تاریخ معاصر تبادر می‌شود و پادشاهی احمدشاه ابدالی تا دهه‌های اخیر را گستره‌ی تاریخ افغانستان می‌شمرند. تصور نادرستی است که تاریخ معاصر را تمام تاریخ افغانستان تلقی کنیم و دوره‌های تاریخی میانه و کهن و باستانی‌اش را از یاد ببریم. مطالعات و نوشته‌های متعددی را در گستره کلان تاریخ افغانستان انجام داده‌ام، اما بر دوران معاصر به‌ویژه دوره‌ی امیرعبدالرحمن تا دوران ظاهرشاه متمرکز شده‌ام.

درباره جلد کتاب:

منار علم و جهل از آثار تاریخی شهر کابل در افغانستان است. این منار از جاهای دیدنی افغانستان، به یادگار پیروزی بر شورش مشهور به ملای لنگ برضد نهضت افغانستان ساخته شده‌است. این منار در فراز تپه کوچک در کنار پارک احمدشاهی کابل در مقابل نوآباد بریکوت به شکل مقبول و مرغوب از سنگ‌های رنگین و ظریف بنا یافته‌است و در اثر جنگ‌ها آسیب دیده است.

منار علم و جهل با هفت متر ارتفاع بر روی تپه ای کوچک ساخته شده است. جنس این منار از سنگ مرمر، سمنت و کمی ریگ و سنگ می باشد. بر فراز منار عبارت لا اله الا الله حک شده و پایین‌تر از آن نقش محراب و منبری وجود دارد.
در قسمت پایین منار مشخصات سربازانی که در شورش ملای لنگ کشته شدند، نوشته شده است. همچنین قبل از آن متنی در تقدیر از مقام این سربازان درج شده است.
اشکال دیگری همچون خوشه های گندم، قلم و کتاب، ستاره، گل و… نیز بر بدنه ی منار علم و جهل کنده‌کاری شده است.

منار علم و جهل حدود یک قرن یا یکصد سال قدمت دارد. این اثر تاریخی نسبت به سایر آثار تاریخی کابل کمتر شناخته شده می باشد. اما خوش بختانه حدود نود درصد این منار سالم است. ده درصد از آن طی جنگ ها و حوادث تاریخی آسیب دیده است.