کتاب هانس آیزنک

پروفسور آیزنک از روان شناسان مشهور انگلیسی، از پیروان پاولف و یکی از پیشگامان رفتارگرایی است. او در انگلستان پیشگام روان شناسی بالینی شد. او پیشرو در انتقاد به تئوری های زیگموند فروید بود و تئوری ‎های خود را در مورد ژنتیک رفتار و شخصیت ارائه داد. او همچنین راجع به مخاطرات سیگار کشیدن برای سلامتی و اثرات رفتار درمانی در بهبود سرطان و بیماری های قلبی بررسی و تحقیق کرد. رشته هایی که تمام آثار آیزنک را به هم پیوند می دهد مبحث شخصیت است. آیزنک کار خود را از رفتارهای منفرد و صفات آغاز می کند. در پی یافتن سنخ های (تیپ های) شخصیت بر می آید و ساختار آدمی را هم در جلوه های بهنجار و هم در نمودهای نابهنجار آن توصیف می کند. وی در تحقیقات وسیع سرانجام به این نتیجه می رسد که می توان شخصیت را در سه بعد برون گرایی درون گرایی، استواری نااستواری و گرایش، روان پریشی توصیف کرد. دو بعد شخصیتی برون گرایی و روان رنجوری در سال ۱۹۴۷ در کتاب ابعاد شخصیت توصیف شده است. همچنین آیزنک متوجه شد که چگونه این دو بعد شخصیتی شبیه چهار نوع شخصیت است که پزشک یونانی بقراط برای اولین بار توصیف کرده است. برون گرایی و روان رنجوری فضای دوبعدی ایجاد می ‎کند که می توان تفاوت رفتار افراد را توسط آن شرح داد. چهار نوع متفاوت شخصیت عنوان شده توسط آیزنک و مترادف سازی آن با شخصیت های بیان شده توسط بقراط عبارت است از ۱) روان رنجوری زیاد و برون گرایی زیاد (تیپ صفراوی)، ۲) روان رنجوری زیاد و برون گرایی کم (تیپ سودایی) روان رنجوری کم و برون گرایی زیاد (تیپ دموی)، روان رنجوری کم و برون گرایی کم (تیپ بلغمی).