کتاب ویتسک / نظامیان

گئورگ بوشنر، نویسنده، پزشک و طبیعت‌پژوه عدالت‌خواه آلمانی است که از پایه‌گذاران نمایشنامه‌نویسی مدرن اروپا در قرن نوزدهم به‌شمار می‌رود. از بوشنر سه نمایشنامۀ مهم به جا مانده که ویتْسک شناخته‌شده‌ترین آنهاست، اثری که تنظیم نهایی‌اش به دلیل مرگ زودهنگام او در بیست‌وسه‌سالگی ناتمام ماند. در ویتْسک، بوشنر، متأثر از آرمان‌های سیاسی انقلاب فرانسه، به طرح دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی پرداخته و از ایده‌آلیسم نخبه‌گرای آلمانی فاصله گرفته است. این نمایشنامه، با وجود سبک واقع‌گرایانه‌اش، نشان از ادبیات ناتورالیستی و شمه‌هایی از شاعرانگی دوره‌های ادبی بعدی آلمان نیز دارد که در استفادۀ آن از زبان روزمره، گویش محلی و سیاق گفتار مشهود است. بوشنر در شیوۀ نمایشنامه‌نویسی پیرو یاکوب لنس بود، نویسنده‌ای که آثارش تجسمی ناب از مکتب انقلابی طوفان و طغیان در ادبیات آلمانی سال‌های پایانی قرن هجدهم است. نویسندگان این مکتب در بازپرداخت رویدادهای جامعۀ روزگارشان اغلب به تصویرپردازی مستند نزدیک می‌شوند. لنس تأکید می‌کرد که نمایشنامه‌هایش را برای عوام می‌نویسد و در پیروی از حقیقت نمی‌خواهد که عناصر ناخوشایند زندگی را از آثارش کنار بگذارد. همین ویژگی نقد بی‌پردۀ اجتماعی است که بعدها انگیزۀ رجوع نویسندگان برجسته‌ای چون بوشنر، هاوپتمان و برشت به او می‌شود. اشتولیوس قماش‌فروش در نظامیان و شخصیت مفلوک ویتْسک بوشنر قربانیان تیره‌بخت جامعه‌ای‌اند که در آن سرنوشت اجتماعی‌شان را رسته‌های حاکم تعیین می‌کنند. در این شیوۀ روایتگری، به جای قهرمانان بزرگ، این آدم‌های عادی‌اند که درگیر مناسبات فاجعه‌بار می‌شوند.