جنبش‌ های فکری و دینی

هجوم غرب صنعتی به سرزمین های اسلامی از جمله: شبه قاره هند، ترکیه عثمانی، مصر و مغرب عربی، بویژه از آغاز قرن نوزدهم میلادی به بعد، واکنش های متفاوتی را در میان نخبگان مسلمان پدید آورد که جریان ها و جنبش های فکری و دینی اسلامی معاصر از پیامدهای آن می باشد.جریان هایی که اگرچه ریشه در تاریخ و فرهنگ اسلامی داشتند، اما در ظرف زمانی مزبور با شکل و محتوا و رویکردهای تازه ای احیاء و به صورت چهار جنبش سنت گرایی، سلفی گری، نوگرایی، احیاء و اصلاح فکر دینی رخ نمودند.
اثر حاضر بخشی از مطالعه ای دراز دامن در این باره است که با کاوش در تاریخ تقابل دو تمدن اخیر شرق و غرب، به تحلیل چگونگی پیدایش طلایه داران این ماجرا، و سیر تحول و تطور اندیشه های آنان پرداخته است، اندیشه هایی که هم اینک در جهان اسلام پیروان و مخاطبان فراوانی دارد و رویدادهای فرهنگی، دینی و اجتماعی سترگی را رقم زده است.
بی تردید دست آوردهای بیش از دو قرن رویارویی، مجاهدت و اندیشه ورزی، با همه آزمون ها، خطاها، فرازها و فرودهایی که داشته، سرمایه ای ارجمند است که در بوته نقد عالمانه عیار آن ها معین، و دستمایه ای برای پیشرفت و خروج از بحران کنونی می گردد.