کتاب انجمن های عصر مشروطه

انقلاب مشروطیت ایران سبب ایجاد مجموعه‌ای از نهادها و ارگان‌های دموکراتیک و انقلابی مانند قانون اساسی، مجلس شورای ملی، مطبوعات آزاد و انجمن‌ها گردید. انجمن‌های صدر مشروطیت نه تنها یکی از اصیل‌ترین و بدیع‌ترین پدیده‌های این دورۀ پرحادثه از تاریخ ایران بلکه نشان‌دهندۀ گستردگی ابعاد نهضت آزادیخواهانۀ مردمی هستند. پیدایش خودجوش انجمن‌ها و اقبال بی‌سابقۀ مردم ایران به آن‌ها شاهدی انکارناپذیر از عزم آن‌ها به دخالت در سرنوشت خویش و مشارکت در امر ادارۀ کشور است. انجمن‌های صدر مشروطه عملاً به حیطه‌ای برای پرورش سیاسی تبدیل شدند و از این لحاظ نقش ارزنده‌ای ایفا نمودند، از این‌رو می‌توان انجمن‌های صدر مشروطیت را مکتبی برای تربیت کادرهای سیاسی کشور و پیش درآمد احزاب و جمعیت‌های سیاسی بعدی تلقی کرد. در کتاب حاضر تلاش شده تا تمام انجمن‌های عصر مشروطه معرفی شوند. بر این اساس، نخست چگونگی پیدایش اولین انجمن در شهر تبریز و به دنبال آن تشکیل انجمن‌ها در سایر شهرهای ایران بررسی شده است.