کتاب از وقتی که جنگ درگرفت تا وقتی که جنگ تمام شد

هاینریش بل (١٩٨٥-١٩١٧) برنده ی نوبل ادبی ١٩٧٢ نامدارترین چهره ی ادبی-هنری آلمان در نیمه ی دوم سده ی بیستم است. بنابر آماری که در سال های پایانی دهه ی هفتاد سده ی گذشته در آلمان انتشار یافت، بل از لحاظ نفوذ معنوی و اندیشه سازانه در میان شهروندان آلمان نفر چهارم بود. بل این موفقیت را تا هنگام مرگ با خود داشت. «از چنین شهرتی حتی توماس مان برخوردار نبود.»در دو داستان نخست این کتاب:«وقتی که جنگ در گرفت» و «وقتی که جنگ تمام شد»، اندیشه های راوی هر دو داستان همخوانی بسیاری با تفکرات خود نویسنده دارد. بل هنگامی که ناخواسته به جبهه ی دومین جنگ جهانی اعزام شد ٢٢ ساله بود و راوی نخستین داستان پیشگفته ٢٠ ساله است. نویسنده هنگام بازگشت از جبهه ها ٢٨ سال داشت و راوی در حال بازگشت به وطن در داستان دوم ٢٦ سال سن دارد. این ها دو راوی _ که می نمایند که یکی باشند_ آشنایان با اندیشه های بل را به یاد خود او می اندازند: فردی ترقی خواه، مخالف جنگ سالارانی که نامشان را _به ویژه در داستان دوم_ پیوسته ذکر می کند، دشمن یهودی ستیزی، افشاگر مذهب نهادی شده…