کتاب تاملات تنهایی

نگارنده درباره “هرمنوتیک”، این مباحث را به اختصار مطرح کرده است: 1 – هرمنوتیک به چگونگی فهم کلام و متن می پردازد و پیش فرض های تفسیر را مورد نقد و بررسی و تحلیل قرار می دهد و از این رو می توان آن را “قواعد تفسیر تفسیر” نامید. 2 – جهان اولا در خارج از ذهن ما وجود دارد. (یعنی وجود مستقل از ذهن ما موجود است) و ثانیا جهان و طبیعت قابل شناختن است. 3 – متکلم حتما در کلامش معنایی مراد می کند وگرنه کارش لغو و بیهوده است. و برای مخاطب هم بی فایده خواهد بود. 4 – متکلم در کلام خود فقط یک معنا مراد می کند؛ مگر آن که متکلم عمدا به دلایلی بخواهد با “ایهام” صحبت کند که البته در این صورت ممکن است دو یا سه معنای نهفته در ایهام مورد نظر متکلم باشد. 5 – عمدتا کلام و مراد متکلم برای دیگری و دیگران (مخاطبان) قابل فهم است. 6 – معیارهای عقلایی و منطقی اجماعی برای اطمینان یافتن به فهم درست مراد متکلم وجود دارد. 7 – هر نظریه و فکر تا زمانی که به نام صاحبش گفته و شناخته می شود از آن اوست. 8 – متون مقدس مذهبی تا متون ادبی، فلسفی، کلامی، حقوقی و متون دیگر، جملگی دارای فهم های مشترک بین الاذهانی اند. وگرنه باقی نمی ماندند. از این رو، فهم مشترک بین الاذهانی از کلام واحد پدید می آید. البته ممکن است برخی از این فهم های مشترک، دورانی باشند و برخی نیز دایمی و فراتر از دوران ها. 9 – فهم واژه ها و به ویژه جمله و جملات سقف ندارد. 10- فهم صحیح و عمیق و عمیق تر و کامل تر نیز ممکن است. 12 – اگر فهم مراد متکلم ممکن باشد، علی القاعده نقد کلام و متون و در واقع نقد فهم ها نیز ممکن است و با ابزارهایی می توان چنین نقدهایی را انجام داد. 13 – به دلایل مختلف تفسیرهای مختلف و متنوع از متنی واحد پدید می آید که از آن جمله است: “نسبیت شناخت”، “گرایش ها و تمایلات درونی مفسران”، “اعزاض و انگیزه های ناسالم و نفع طلبانه”، “پیش فرض ها”، “تخصص” و “رویکرد تجزیه ای و گسسته به جای رویکرد منظومه ای و سیستماتیک”.