کتاب عبدالقادر گیلانی

کتاب زندگی، آثار و دیدگاه های عبدالقادر گیلانی در معرفی این عارف و صوفی ایرانی و مکتب قادریه نوشته شده است. عبدالقادر گیلانی سال 470 هجری قمری در گیلان متولد و سال 561 در بغداد درگذشت. او هم عصر محیی الدین ابن عربی پدر عرفان نظری بود. ابن عربی در «فتوحات» خود بارها از عبدالقادر و ابوالسعود (از مریدان عبدالقادر) یاد کرده است. دلاور گورر که کتاب «عبدالقادر گیلانی» را برای معرفی این چهره تابناک عرفان اسلامی نوشته، یکی از اندیشمندان مسلمان ترکیه است. او عضو هیئت علمی دانشگاه سلجوق قونیه و مدیر گروه تصوف این دانشگاه است. این کتاب ۹ فصل اصلی دارد که به ترتیب عبارت اند از: «ارزیابی منابع»، «مقدمات»، «حیات عبدالقادر»، «آثار عبدالقادر گیلانی»، «دیدگاه های عرفانی عبدالقادر گیلانی»، «اصطلاحات عرفانی»، «قادریه»، «شاخه های قادریه»، «اصول، آداب و ارکان قادریه». در فصل «ارزیابی منابع»، منابع مرتبط با عبدالقادر گیلانی و منابع مرتبط با قادریه در ۲ بخش معرفی و بررسی شده اند. در فصل بعدی مخاطب با موضوعاتی مانند «تصوف تا زمان عبدالقادر گیلانی»، و «دوران زیست عبدالقادر گیلانی» آشنا می شود. سومین فصل کتاب هم درباره زندگی عبدالقادر گیلانی است که این عناوین را شامل می شود: زادگاه، دوران کودکی، تحصیل علم، انتساب عبدالقادر به تصوف، مجالس، ازدواج و فرزندان، وفات، خانقاه و مدرسه عبدالقادر، تلامیذ، خلیفه ها، آراء و عقاید، القاب، مناقب و کرامات، نظر عبدالقادر درباره منصور حلاج، نظر صوفیان درباره عبدالقادر گیلانی، نظر صوفیان درباره طریقت عبدالقادر، بازتاب آثار عبدالقادر در آثار ابن عربی. آثار موجود، آثار نایاب، آثار منسوب، مناقب نامه ها، مناقب های نایاب، پژوهش ها هم عناوین مندرج در فصل چهارم کتاب هستند. در فصل پنجم دیدگاه های عرفانی عبدالقادر گیلانی در ۳ بخش «مقدمه»، «تصوف، متصوف، صوفی» و «تصوف و طریقت» بررسی شده است. ششمین فصل کتاب پیش رو هم ۴ بخش دارد که به ترتیب عبارت اند از: «اصطلاحات تخلق»، «اصطلاحات سیروسلوک»، «اصطلاحات تحقق» و «اصطلاحات معرفتی». در دو فصل هفتم و هشتم گسترش طریقت قادریه و شاخه های این طریقت بررسی شده اند. نهمین و آخرین فصل کتاب هم، همان طور که از عنوان آن پیداست، درباره اصول و آداب و رسوم طریقت قادریه است که ۹ بخش را شامل می شود: «مبانی عام»، «بیان طریقت»، «احکام طریقت»، «ذکر»، «مراقبه»، «خلوت»، «اسماء و مقامات»، «مراتب»، «پوشش و جامعه». در قسمتی از این کتاب می خوانیم: در حدیث شریف آمده است: «فرامین هر ملک (سلطان) مرزی دارد؛ و مرز خدای متعال فعل حرام است. کسی که گشت وگذارش اطراف این مرز باشد داخل آن خواهد افتاد.» بنابراین اجتناب از گناه، اولین در برای ورود و نزدیک شدن به خداوند است. بیرون این در که محل اجتماع گناهان است گرگ ها و دشمنان کمین کرده اند و خطر هلاکت وجود دارد. استقرار در این جایگاه، نمونه ای است برای کسانی که با عزمی جزم اقدام به عمل می کنند. حرکت سست و ناپایدار در آن جا مخاطره آمیز است و ممکن است غلبه هوی و هوس و پرداختن انسان به گناه، فاصله گرفتن از شریعت و درآمدن به صف دشمنان خدا باعث هلاکت و انحراف از مسیر هدایت گردد. لذا سلامت در حرکت حساب شده و داشتن عزم جزم است.