فهرست مهمانان

نامزد جایزه «گلد دگر» 2020

از کتاب های پرفروش نیویورک تایمز

نقد و بررسی کتاب فهرست مهمانان

داستانی معمایی – جنایی با ریتم آهسته که در جزیره‌ای نزدیک ساحل ایرلند غربی اتفاق می‌افتد.

خلاصه‌ی کتاب

در کتاب فهرست مهمانان، همه‌ی مهمانان در جزیره‌ای کوچک اطراف ساحل ایرلند غربی جمع شده‌اند تا در عروسی شرکت کنند. عروس جولز کیگان، ناشر مجله‌ی آنلاین جولیا ، و داماد ویلیام اسلتر، چهره‌ای مشهور و عضو جنبش بقا است. آنها اقوام و عزیرانشان را به خارج شهر دعوت کردند تا عروسی مفصلی برپا کنند با کلی نوشیدنی و مهمانان خوش‌تیپ.

ولی زمانی که طوفان شروع می‌شود، تمام کشمکش‌هایی که در گذشته‌ میان مهمانان وجود داشت دوباره از سر گرفته می‌شود و زمانی که چراغ‌ها خاموش می‌شوند، جسدی پیدا می‌شود. بین دوستان مدرسه‌ی قبلی ویلیام و دوستان صمیمی و اقوام جولز رازها و دسیسه‌های زیادی‌ است. زمانی که رازها بر ملا می‌شود، سوالی که بی پاسخ می‌ماند این است که چه کسی قتل را انجام داده است و چرا؟

نقد کتاب

از آخرین باری که یک کتاب معمایی-جنایی خوب خواندم خیلی می گذرد و دارم سعی می کنم هم کتاب‌های جدی و خوب بخوانم و هم کتاب‌هایی برای سرگرمی. وقتی اسم این کتاب را همه‌جا شنیدم، به نظرم وقتش بود که به سراغش بروم.

کتاب در مکانی بی‌نظیر و با خلق شخصیت‌های متفاوت شروع می‌شود. عروسی محلی مناسبی برای یک داستان معمایی- جنایی است چون پر از لباس‌های شیک و نوشیدنی و آدم‌هایی است که به اجبار کنار هم جمع شده‌اند. در واقع همه‌ چیز برای یک خرابکاری کوچک مهیا است.

فهرست مهمانان رمانی جنایی در فضایی نیمه‌ بسته است و این یعنی، تعدادی شخصیت مشخص داریم که زمان قتل تقریبا همه‌شان یک جا هستند. پس داستان در جزیره‌ای کوچک و خصوصی اتفاق می‌افتد و تمام مردمی که در جزیره‌اند در این جا می‌مانند. تعداد افرادی که می‌توانند قتل را انجام داده باشند محدود است و شما تلاش می‌کنید  قاتل را پیدا کنید.

یکی از بهترین کارهایی که فولی در این رمان انجام داده است این است که برای تمام شخصیت‌های گذشته‌ای ساخته است، بنابراین این دیگر دست شماست که روی چه کسی تمرکز کنید و از آن مهم‌تر قاتل را انتخاب کنید. در بعضی نقدها دیدم که این تغییر زاویه‌ی دید از نظر خواننده‌ها گیج کننده بوده است، ولی به نظر من دنبال کردن داستان سخت نبود. اتفاقا من برعکس فکر می‌کنم. به نظرم این زاویه‌های دید مختلف خیلی داستان را بهتر کرد. شاید نظر شما متفاوت باشد.

این را در نظر داشته باشید که کمی – بهتر است بگویم خیلی- طول می‌کشد تا داستان شکل بگیرد. از صفحه‌ی اول می‌دانید که چه اتفاقی افتاده است (صدای بلند جیغ و بعد، یک جسد!) ولی بعد از آن برای مدتی طولانی کتاب به موضوعات حاشیه‌ای می‌پردازد. موضوعاتی که شاید تهدید آمیز باشند، ولی صرفا شوخی هستند و در این میان شخصیت‌های به رازهایشان اشاره می‌کنند. دیگر در اواسط کتاب اگر داستان پیش نمی رفت، کتاب را رها می‌کردم. من خیلی طرفدار سناریوهای تقلبی نیستم ( وای یکی از مردها چیزی دستش است! آها هیچی چراغ قوه بود. از این طور سناریوها) و کتاب چندتایی از این سناریوها دارد مخصوصا در بخش‌های اول داستان.

دیگر بعد از خواندن ۶۰ درصد کتاب صبرم تمام شد. (در همان حال نقدی کوبنده در ذهنم آماده کرده بودم). من نسخه‌ی الکترونیکی کتاب را می‌خواندم برای همین میزان پیشرفتم را در خواندن می‌دیدم تا اینکه بالاخره، خوشبختانه، داستان تغییری کرد.

وقتی که بالاخره داستان هیجان‌انگیز شد، سریع جذبش شدم. تمام مسائل طوری حل می‌شد که خیلی با اتفاقات دیگر هم‌خوانی داشت و جزئیات کوچکی که در اول کتاب مطرح شده بودند در حل معما به کار گرفته می‌شد و من این جنبه را خیلی دوست داشتم. زمانی که کتاب دارد به پایان می‌رسد طوفان همه‌جا را در بر می‌گیرد و صدایش در جزیره می‌پیچد و در این میان تمام رشته‌های داستان به هم می‌رسند و این فضا لذت بخش و مفرح بود. همچنین لذت بردم که شخصیت‌ها طوری رفتار می‌کردند که شبیه رفتار واقعی آدم‌‌ها بود (بعضی از رمان‌های جنایی این طور نیستند.)

ولی کاش جنبه های معمایی داستان انقدر سریع پشت هم نمی‌آمد. نه اینکه اول داستان خسته‌کننده باشد (که واقعا هم نبود) مسئله این است که من دوست دارم پایان داستان را حدس بزنم یا پیش‌بینی کنم که اتفاق بعدی چیست ولی وقتی داستان اصلا جلو نمی‌رود من هم نمی توانم هیچ کدام از این کارها را انجام بدهم. زمانی هم که به اندازه‌ی کافی اطلاعات گرفتم، دیگر آخر داستان بود، چون همه‌چیز به سرعت حل شد.

کتاب را بخوانیم یا نخوانیم؟

داستان به کندی شکل می‌گیرد و همین باعث می‌شود که معمایی یک‌دست داشته باشیم ولی ریتم داستان خوب نیست. ابتدای داستان خیلی کند است و در آخر همه‌چیز خیلی سریع مشخص می‌شود. با این وجود، من فضای داستان، رشته‌های داستانی مختلف آن و جزئیات کوچکی که در آخر پراهمیت شدند را دوست داشتم.

نیویورک تایمز از اصطلاح « بازآفرینی رمان‌های کلاسیک اگاتا کریسیتی» استفاده می‌کند. با اینکه از بعضی جنبه‌های کتاب لذت بردم، ولی واقعا نه این طور نیست. باید انتظارتان کمتر از این باشد، ولی با اینکه داستان سناریوهای تقلبی و دیالوگ‌های مسخره دارد و نیمه‌ی اول کتاب صبوری شما را می‌سنجد، اما رمانی جنایی است که در آخر به خوبی تمام می‌شود. در کتاب رگه‌هایی را از فیلم بزرگسالان نیز می‌بینیم که شما می‌توانید برداشت خودتان را از این موضوع داشته باشید.

این کتاب برای جنایی‌خوان‌ها کتاب خوبی است. (من به خوانندگان جوان خواندنش را توصیه نمی‌کنم، چون بعضی از جنبه‌های داستان ویژه‌ی بزرگسالان است.) من این کتاب را آخر هفته تمام کردم و با تمام نقص‌هایی که داشت، آن را دوست داشتم. رمان ریزه‌کاری هایی دارد که باعث می‌شود فکر نکنید وقتتان را هدر داده‌اید.