کتاب التعلیقات

درباره کتاب:

تعلیقات اثر ابن‌سینا  مجموعه‌ای فراهم آمده از تعلیق‌‌هایی کوتاه تا بلند و پراکنده در منطق، طبیعیّات و الهیّات است. هرچند نام این کتاب ــ تا آن‌جا که مصحح جُستـه اسـت ــ تنها در دو نسخۀ خطّی قرن هفتم هجری از زندگی‌نامۀ ابن‌سینا و نیز برخی از نسخه‌های تتمّۀ صوان الحکمة دیده می‌شود، آن‌چه در آغاز کهن‌ترین نسخۀ موجود از تعلیقات آمده است صحّت انتساب این اثر را به ابن‌سینا به‌روشنی نشان می‌دهد. در آغازِ این نسخه و پیش از متن کامل تعلیقات، فهرست مفصّلی از عنوان‌های تعلیق‌ها وجود دارد که ابوالعبّاس لوکری شاگرد بهمنیار آن را فراهم آورده است؛ آن‌چه در ابتدای این فهرست نوشته شده گویای آن است که این کتاب اثری است از فارابی و ابن‌سینا که بهمنیار شاگرد ابن‌سینا آن را روایت کرده است.

ارزش و اهمّیّت تعلیقات، یکی در وجود تعلیق‌هایی است که در آن‌ها روشنگری‌های ویژه و برجسته‌ای به چشم می‌خورد که در دیگر آثار ابن‌سینا نه تنها بدین صورت دیده نمی‌شود، بلکه در نگاه نخست با برخی از آموزه‌های آوازه‌مند وی ناسازگار می‌نماید. از سوی دیگر، ماهیّت تعلیقی داشتن این اثر، این گمان را تقویت می‌کند که از آثار متأخّر دوران حیات ابن‌سینا بوده و از بازاندیشی‌های او در برخی مسائل بی‌بهره نبوده باشد.

کتاب تعلیقات، همانند بسیاری دیگر از آثار چاپ‌شدۀ ابن‌سینا، تاکنون به شیوۀ شایسته‌ای تصحیح نشده است؛ و از‌این‌رو، مصحح بر آن شده است تا با تصحیح انتقادی این کتاب مهم بر اساس نسخه‌های معتبر، این نیاز را برآورده سازد.