کتاب تنبیه‌ الغافلین

درباره‌ی کتاب :

تنبیه‌ الغافلین، مشهورترین تالیفات ابولیث سمرقندی است؛ کتابی به زبان عربی در نود و چهار باب، و مشتمل بر مباحثی در زهد و اخلاق و عقاید، و مسائل و مطالبی همچون اخلاص، مرگ و عذاب قبر، صفت بهشت و دوزخ، احسان، حیاء، ورع، اذان و اقامه و… گویی«نویسنده کوشیده است تا همه ی مسائل مذهبی و اخلاقی یک مسلمان حنفی زمان خویش را بررسی کند.»
ظاهرا ابولیث نخستین کسی بوده است که کتابی با عنوان تنبیه‌ الغافلین نوشته است. این نام پس از سمرقندی مطلوب صنف و اعظان و فقیهان قرار گرفت، و در طول هزار سال از سده ی چهارم تا سده ی چهاردهم، کتاب های بسیاری با عنوان تنبیه‌ الغافلین در جهان اسلام، به زبانهای فارسی، عربی و ترکی نوشته‌ شد.
محتویات و مباحث این کتاب یکسره بر آیات وحی و احادیث نبوی، و سخنان صحابه و تابعین و زهّاد و صوفیان ابتناء دارد. احادیث کتاب، تماما مسند است گرچه که مترجم در ترجمه‌اش برخی از اسانید را تلخیص و کوتاه کرده است.