کتاب سازشناسی موسیقی ایران

بخشی از کتاب:

نوازندة کمانچه در حالت نشسته پایة ساز را روی زمین یا روی زانو قرار می‌دهد. در هر دو حالت ساز در موقع اجرا کمی حول محور خود می‌چرخد و همین عمل تماس آرشه را روی سیم‌ها آسان‌تر می‌سازد. نوازنده ساز را به طور قائم با دست چپ می‌گیرد و انگشتان همان دست را روی سیم‌ها در طول دسته می‌گذارد و آرشه را به دست راست گرفته و به سیم‌ها تماس می‌دهد. موهای آرشه کشیده و محکم نیست و نوازنده انگشتان دست راست خود را زیر موها انداخته و آن را می‌کشد تا عمل آرشه‌کشی میسر گردد. خرک کمانچه را از چوب عناب یا شمشاد انتخاب می‌کنند. خرک در حقیقت مرکز ساز و در جایی است که ارتعاشات حاصله از کشیدن کمان در آن متمرکز شده سپس به تمام قسمت‌های ساز منتقل می‌شود. معمولا خرک را عمود بر صفحة پوستی و کج می‌گذارند. لبة بالای خرک انحنای متناسبی دارد که معمولا برای به دست آوردن صدای بم و تودماغی آن را متناسب با وضع کاسه قرار می‌دهند. جابجایی خرک در کیفیت صدای ساز مؤثر است.