کتاب ایران قدیم

کتاب ایران قدیم تألیف حسن پیرنیا (ملقب به مشیرالدوله) سیاستمدار، حقوقدان و تاریخ‌نگار دوره قاجار است. این کتاب تاریخ مختصر ایران از آغاز تا انقراض ساسانیان را در برمی‌گیرد و تلخیصی است که پیرنیا از روی دیگر کتاب خود ایران باستانی انجام داده است.پیرنیا در این کتاب در ابتدا به بررسی تاریخ عیلام پرداخته است. از زمان بسیار قدیم تا 2225 قبل از میلاد، از 2225 تا 745 قبل از میلاد و از 745 تا 645 قبل از میلاد. سپس به تاریخ آریانهای ایرانی اشاره کرده و بعد از آن در پنج باب به شرح زیر به بررسی قسمت‌های مختلف پرداخته است:در باب اول به بررسی دورهٔ مادی، باب دوم دورهٔ پارسیها(هخامنشیان)، باب سوم دورهٔ یونانی و مقدونی – اسکندر و سلوکیها، باب چهارم دورهٔ پارتی‌ها و باب پنجم دورهٔ دوم پارسی‌ها(ساسانیان).سپس زبان‌ها و خطوط ایران قدیم بررسی شده و در خاتمه یک نظر اجمالی راجع به چهارده قرن ایران قدیم که در این کتاب ذکر گردیده، گفته شده و به کارهایی که آریانهای ایرانی برای تمدن بشر کرده‌اند پرداخته است.در ضمیمه انتهای کتاب هم، به فهرست سلسله‌هایی که در ایران قدیم سلطنت کرده.اند، اسامی شاهان، وقایع مهم و دوره‌ها و سلطنت‌ها پرداخته شده است.پیرنیا می‌گوید: ذکر وقایع تاریخی و شمردن نام سلاطین و رجال به تنهایی برای فهم گذشته‌های مملکتی و علم به احوال روحی مردمان آن کافی نیست، بلکه برای شناختن ملتی اوضاع مدنی او را باید دانست و برای نیل به این مقصود دانستن چیزهایی که تمدن ملتی از آن ترکیب یافته یا درجه تمدن ملتی را نشان میدهد لازم است.