برابری و تفاوت

کتاب “برابری و تفاوت (آیا می توانیم با هم زندگی کنیم؟)” نوشته آلن تورن است که توسط نشر ثالث منتشر شده است. بنا بر ادعای افرادی، دیدگاه ها و اندیشه های تورن در پیوند با جوامع پیشرفته و پساصنعتی طرح می شود پس بنابراین برای جامعه در حال صنعتی شدن ما چندان کارآمد نیست. این شبهه هم وارد است و هم وارد نیست؛ وارد است، زیرا بسیاری از مفاهیم نظری و مصادیق عملی که نظریۀ تورن را شکل می دهد، برآمده از تحولات تاریخ غرب و وضعیت امروزی جوامع «اطلاعاتی» است و پاره ای از نظرات او مانند تقدم کنش اجتماعی بر کنش سیاسی بر جوامعی صادق است که پس از کسب حقوق سیاسی، در پی کسب حقوق فرهنگی اند و طرح بحث «جنبش های اجتماعی در کشورهای غیردموکراتیک» در این کتاب نیز برآمده از همین ملاحظه است. اما این شبهه از دیگر سو وارد نیست، زیرا نظریۀ تورن بیانگر صورت بندی جدیدی از میان کنش های اجتماعی است که کنشگر کانونی آن نه اصلاحگر دینی، دولت ملی و طبقۀ اقتصادی که کنشگر انسانی است. یکی از مهم ترین رهاوردهای نظری تورن برای جامعۀ ایرانی کمک به داشتن درکی بهتر در رویارویی با مدرنیته است. چیزی که دست کم از زمان عباس میرزا یکی از پیچیده ترین پرسش ها و دشواره های ما ایرانیان بوده است.