به زبان آدمیزاد

آدمیزاد وقتی قلم به دست گرفت تا قراردادی با همسایه، شهادت نامه ای برای خویشاوند، تظلمی به کدخدا، یا عریضه ای به عدلیه بنویسد، ناگهان ترمز احساسات طبیعی اش را کشید و در انتخاب کلمات و عبارات احتیاط کرد تا دسته گلی به آب ندهد. از صراحت چون خیری ندیده بود کم کم به دوپهلونویسی و درازنویسی و لاجرم به مهمل نگاری رو آورد…. بعدها کاتبان قاجاری انواع تکنیک های شکسته نویسی و ابراز عبودیت و جان نثاری را هم ابداع کردند؛ به مخده هاشان تکیه دادند و با هزار کرشمه ی قلم تا می توانستند صنعت به کار بردند و با الفاظ ثقیل عبارت پردازی کردند و سرانجام مطنطن نویسی را به اوج کمال رساندند اما بزرگ ترین دستاوردشان در سیر تکامل نثر دیوانی این بود که توانستند، به زبان فاخر و با خط شکسته نستعلیق، سالیان سال همچنان مهمل بنویسند…. عریضه نویسانی که جلو عدلیه بساط پهن کرده بودند تا چند دهه کارشان فقط نوشتن مهملات بود اما بعدا، با ورود ماشین تحریر به صحنه، به تایپ کردن مهملات تبدیل شد…. اختراع خودکار نقطه ی عطفی در تاریخ تحولات نثر فارسی اداره جاتی بود. قبل از ظهور این وسیله، کارمندان اولیه قلم شان را در لیقه ی دوات فرو می بردند و، بسیار پاکیزه و با طمأنینه، مهمل می نوشتند؛ اما خودکار سرعت نوشتن مهملات را چندین بار افزایش داد و بی گمان در شکل گیری مکاتب امروزی مهمل نویسی و شلخته نگاری نقش با اهمیتی ایفا کرد….